Sevgili dostlar, Borsanın İzinden BLOG’u finansal piyasalar için dev bir sözlük, Trading için ise bulunmaz bir nimet yapma çalışmalarımız devam ediyor. Ben İbrahim Babadağı, size bu makalede borsalarda ve finansal piyasalarda sıklıkla kullanılan “likidite” konseptini, tüm tanımlarıyla birlikte anlatmaya çalışacağım. Buyrun.

Likidite Nedir?

Öncelikle, gelin Likidite tanımıyla başlayalım. Likidite dediğimiz şey, finansal piyasalarda yatırımcıların ve traderların, varlıklarını nakde çevirme yeteneğini ifade eden temel bir kavramdır. Yatırımcılar ve Traderlar için önemli bir unsur olan likidite, bir varlığın hızlı bir şekilde ve piyasa fiyatını etkilemeden satılabilmesi anlamına gelir. Yani, bir varlık eğer LİKİT İSE, siz o varlığı hızlı bir şekilde nakite çevirebilirsiniz. O varlık eğer LİKİT DEĞİL İSE, o varlığı satacak bir alıcı bulmakta zorlanabilirsiniz. Yani, hızlıca nakite geçip geçememe işi, o varlığın LİKİDİTESİ ile alakalıdır.

Bu, haliyke, yatırım ve trading stratejilerinde dikkate alınması gereken kritik bir unsurdur, çünkü likiditesi düşük olan varlıkların satışı genellikle daha zor ve maliyetli olabilir. Spread’i açık olur, slipaj yiyebilirsin vesaire.

Likidite Neyi İfade Eder? Neden Önemlidir?

Dediğim gibi, likidite, bir varlığın piyasada ne kadar kolay alınıp satılabileceğini belirler. O zaman, şöyle diyebiliriz: yüksek likidite, yatırımcıların diledikleri zaman varlıklarını nakde çevirebilmelerini sağlar. Düşük likidite, yatırımcıların varlıklarını nakte çevirirken zorlanmaları ve hedefledikleri fiyattan NAKİTE GEÇEMEMELERİ ile sonuçlanabilir.

Eğer bir varlık veya bir borsa veya bir piyasa LİKİT ise, o varlığın volatilitesi, yani oynaklığı, yani fiyat oynaklığı düşüktür ve fiyat istikrarı sağlanmış olur. Orada sürprize çok yer yoktur, ürünün hangi fiyattan alınacağı veya hangi fiyattan satılacağı az çok bellidir.

Likiditenin düşük olduğu durumlarda ise yatırımcılar ve traderlar varlıklarını satarken veya pozisyonlarını kapatırken büyük fiyat kaymalarıyla karşılaşabilirler. Bu nedenle, likidite hem bireysel yatırımcılar hem de büyük finansal kuruluşlar için kritik öneme sahiptir.

Borsada Likidite Ne Demektir?

Tüm tanımlar gördüğünüz gibi bir varlığın “kolay alınıp satılabilmesine” geliyor. Yani, o zaman herhangi bir borsada likidite, bir hisse senedi veya diğer finansal enstrümanların piyasada ne kadar kolay alınıp satılabileceğini ifade ediyor. Yüksek likidite, yatırımcıların emirlerini hızlı bir şekilde ve piyasa fiyatı üzerinde büyük bir etki yaratmadan gerçekleştirebilmeleri anlamına geliyor. Likiditesi yüksek olan borsalarda, alıcı ve satıcılar arasındaki fiyat farkı (spread) genellikle dar oluyor, bu da yatırımcılar için daha düşük maliyetler anlamına geliyor.

Düşük likiditeli borsalarda ise sizin satmak istediğiniz fiyat ile, o anda satabileceğiniz fiyat, ya da, sizin almak istediğiniz fiyat ile, o anda alabileceğiniz fiyat arasında ciddi farklar oluşuyor, çünkü piyasada her fiyat kademesine alım veya satım emri veren oyuncular kalabalık olmuyor.

Likidite ve Trading Arasındaki İlişki

Trader bakış açısıyla değerlendirildiğinde, likidite, piyasa etkinliğinin ve yatırım fırsatlarının belirlenmesinde hayati bir rol oynar. Yüksek likidite, traderların hızlı pozisyon alabilmelerini ve istedikleri an pozisyonlarını kapatabilmelerini sağlar. Aynı zamanda, likidite, piyasa derinliğini artırır ve fiyat dalgalanmalarını sınırlayarak, daha öngörülebilir bir ticaret ortamı yaratır.

Likidite düşük ise, Trader pozisyonunu kapatmakta zorlanır veya kapatayım derken hedeflediğinin çok altında veya çok üstünde bir fiyatla kapatır, bu da potansiyel kazancı sınırlar.

Likidite Sağlayıcılık Nedir ve İlgili Ürünü Nasıl Etkiler?

Likidite sağlayıcılık, bir piyasanın likiditesini artırarak hisse senetlerinin işlem hacmini ve fiyat istikrarını desteklemek demektir. Bunu genelde kurumlar ve kişiler yapar. Likidite sağlayıcıları, alış ve satış emirlerini sürekli olarak girerek, piyasa derinliğini artırır ve yatırımcıların ihtiyaç duyduğu likiditeyi sağlarlar. Almak isteyene satar, satmak isteyenden alır. Bu durum, hisse senetlerinin fiyatlarının daha az dalgalanmasına ve traderlar için daha güvenilir bir işlem ortamı yaratılmasına katkıda bulunur.

Likidite Fazlası Nedir?

Likidite fazlası, piyasada aşırı miktarda likiditenin bulunması durumudur. Bu durum, genellikle merkez bankalarının gevşek para politikaları uyguladığı dönemlerde ortaya çıkar. Likidite fazlası, yatırımcıların düşük faiz oranları nedeniyle riskli varlıklara yönelmesine ve bu varlıklarda balonlar oluşmasına yol açabilir. Bununla birlikte, likidite fazlası, piyasalarda geçici bir rahatlama ve yükseliş sağlayabilir, ancak uzun vadede finansal istikrarsızlıklara yol açma riski taşır.

Likidite ile Hacim Arasındaki Fark

Likidite ve hacim, sıklıkla karıştırılan iki kavramdır. Hacim, belirli bir zaman diliminde işlem gören hisse senedi veya diğer varlıkların sayısını ifade ederken, likidite, bu varlıkların ne kadar hızlı ve kolay nakde çevrilebileceğini gösterir. Yüksek işlem hacmi genellikle likidite göstergesi olarak kabul edilir, ancak her zaman bu şekilde olmayabilir. Hacim yüksek olsa da alıcı ve satıcıların dengesizliği likiditeyi olumsuz etkileyebilir.

Likidite ile Volatilite Arasındaki Farklar

Likidite ve volatilite, piyasa koşullarını değerlendirmede kullanılan iki önemli göstergedir. Likidite, bir varlığın hızlı ve düşük maliyetle nakde çevrilebilme kapasitesini ifade ederken, volatilite, bir varlığın fiyatında meydana gelen ani ve büyük değişikliklerin sıklığını tanımlar. Yüksek likidite genellikle düşük volatilite sağlar, çünkü piyasada yeterli alıcı ve satıcının bulunması, fiyatların istikrarlı kalmasına yardımcı olur.

Düşük likidite ise yüksek oynaklık doğurur çünkü alım ile satım arasındaki makas artar, bu makastan yarar sağlamak isteyenler daha çok volatiliteye sebep olur.

Hisse Senetlerinde Likidite Göstergeleri

Hisse senetlerinde likidite göstergeleri, yatırımcıların bir hissenin ne kadar likit olduğunu değerlendirebilmelerine yardımcı olur. Bu göstergeler arasında işlem hacmi, bid-ask spread (alış-satış farkı), piyasa derinliği ve günlük işlem sayısı yer alır. Bu göstergelerin analizi, traderlara hangi hisselerin daha likit olduğunu ve dolayısıyla daha az risk taşıdığını belirlemede yardımcı olur.

Likidite Nasıl Hesaplanır?

Likiditeyi ölçmek için kullanılan çeşitli yöntemler vardır. En yaygın kullanılan yöntemlerden biri, işlem hacminin piyasa değerine oranını (Hacim/Ağırlıklı Ortalama Fiyat) hesaplamaktır. Ayrıca, likiditeyi ölçmek için bid-ask spread, piyasa derinliği ve çeşitli likidite oranları da kullanılabilir. Bu hesaplamalar, traderlara ve yatırımcılara, bir varlığın piyasadaki likiditesini ve alım satım risklerini daha iyi değerlendirme imkanı sunar.

Likidite Tuzağı Nedir?

Likidite tuzağının iki anlamı vardır. Makro ekonomik açıdan likidite tuzağı, merkez bankalarının faiz oranlarını düşürmesine rağmen, ekonomide para arzının artmadığı ve yatırımcıların nakitte kalmayı tercih ettiği durumu ifade eder. Bu durumda, yatırımcılar daha riskli varlıklara yatırım yapmaktan kaçınır ve ekonominin canlanması zorlaşır. Likidite tuzağı, özellikle ekonomik durgunluk dönemlerinde sıkça görülen bir fenomendir.

Traderlar arasında sıklıkla kullanılan Likidite tuzağı ise, yani klasik terimle ayı ve boğa tuzağı ise, büyük oyuncuların daha uygun maliyetlenmek için fiyatla küçük yatırımcıya kurdukları tuzakları anlatır. Şurada detaylarını bulabilirsiniz.

Likidite Riski Nedir?

Likidite riski, bir varlığın piyasada hızlı bir şekilde satılamaması veya satışının büyük bir değer kaybına yol açması riskini ifade eder. Bu risk, özellikle likiditesi düşük varlıklar için önemlidir. Traderlar, likidite riskini göz önünde bulundurarak, portföylerini daha likit varlıklardan oluşturarak bu riski minimize etmeye çalışırlar.

Varlık Likiditesi Nedir?

Varlık likiditesi, bir yatırımın nakde çevrilebilme kapasitesini ifade eder. Varlıkların likiditesi, piyasadaki alıcı ve satıcı sayısına, varlığın işlem gördüğü piyasanın derinliğine ve varlığın türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, hisse senetleri genellikle gayrimenkule göre daha likit varlıklardır.

Piyasa Likiditesi Nedir?

Piyasa likiditesi, genel olarak bir piyasanın alım satım işlemlerini ne kadar kolay gerçekleştirebildiğini tanımlar. Yüksek piyasa likiditesi, yatırımcıların işlemlerini hızlı ve düşük maliyetle gerçekleştirmelerine olanak tanır. Piyasa likiditesi, özellikle büyük ve gelişmiş finansal piyasalarda genellikle yüksektir.

Muhasebe Likiditesi Nedir?

Muhasebe likiditesi, bir işletmenin kısa vadeli borçlarını karşılama yeteneğini ölçen bir finansal göstergedir. Bu gösterge, işletmenin elinde bulunan nakit ve nakit benzeri varlıkların toplamını, kısa vadeli borçlarına oranlayarak hesaplanır. Yüksek muhasebe likiditesi, işletmenin finansal sağlığını ve borç ödeme kapasitesini gösterir.