Herkese merhaba. Özellikle son zamanlarda fonların ve portföy yönetim şirketlerinin popülaritesi arttıkça, sıklıkla sorulan bir soru ortaya çıktı: Model Portföy nedir? Bu çok merak edilen soruya Borsanın İzinden BLOG’da bir cevap bulmaya çalışalım. Buyrun.
Model Portföy Nedir?
Model portföy, portföy yönetim şirketleri, bankalar, aracı kurumlar ve yetkilendirilmiş kişi/kurumlar tarafından, yatırımcılar ve traderlar için belirli bir stratejiye ve belli bir getiri hedefine dayalı olarak oluşturulan ve genellikle şirketlerin uzman portföy yöneticileri tarafından yayınlanan örnek bir hisse senedi veya yatırım fonları listesidir.
Model portföyler, yatırımcıların ve traderların, finansal piyasalarda daha bilinçli, daha az riskli ve planlı bir şekilde yatırım yapmalarını sağlar.
Tabi, bu model portföyler, yatırımcıların risk toleranslarına, yatırım hedeflerine ve piyasa koşullarına göre mutlaka şekillendirilir.
Model Portföyler Neye Göre Hazırlanır?
Model portföyler, finansal uzmanlar tarafından, yatırımcıların ortalama getiri hedeflerine, vadelerine ve risk iştahlarına göre hazırlanır. Portföylerin içinde sadece hisse senetleri olabileceği gibi, tahviller, mevduat, kıymetli madenler ve hatta forex/kripto (spot) pozları da barındırır.
Buradaki amaç, yatırımcılara yol gösterici bir yapı sunarak onların yatırım kararlarını daha bilinçli bir şekilde almalarını sağlamaktır. Model portföyler, genellikle aylık, üç aylık veya yıllık periyotlarla güncellenir.
Model Portföyü Kimler Yayınlar?
Yazının başında da belirttiğim gibi, model portföyler genellikle yatırım şirketleri, portföy yönetim şirketleri, bankalar, aracı kurumlar ve finansal danışmanlık firmaları tarafından yayınlanır. Bu kuruluşlar, kendilerine ait uzman analist/ekonomist ekipleri tarafından yapılan detaylı araştırmalar sonucunda model portföyleri oluşturur ve yatırımcılara sunar. Ayrıca, bazı finansal medya kuruluşları ve bağımsız analistler de kendi model portföylerini yayınlayabilirler.
Yatırım Şirketlerinin Model Portföylerini Hangi Bakış Açısıyla İncelemeliyiz?
Yatırım şirketlerinin model portföylerini incelerken, bu portföylerin hangi analiz ve stratejilere dayandığını anlamak önemlidir. Borsa yatırımcıları, genellikle bu portföylerde yer alan hisseleri satın alma eğilimindedir. Ancak, her model portföy her yatırımcı için uygun olmayabilir. Bu yüzden yatırımcılar, kendi risk toleranslarını, yatırım hedeflerini, vadelerini ve piyasa beklentilerini göz önünde bulundurarak bu portföyleri değerlendirmelidirler.
Model Portföy Nasıl Oluşturulur?
Model portföy oluşturma süreci biraz karmaşık gibi gözükse de, aslında çok zor değildir. Ancak tabi ki profesyonel bir bilgi ve yetkinlik gerektirir. Kendi model portföyünüzü oluşturacaksanız şunlara dikkat etmeniz gerekir.
- Yatırım Getiri Hedeflerinin Tespit Edilmesi: Yatırımcının kısa, orta ve uzun vadeli getiri hedefleri belirlenir.
- Risk Toleransının Değerlendirilmesi: Yatırımcının risk iştahı, riske katlanma katsayısı, riskle yaşayabilme kapasitesi, risk eğilimi ve piyasa dalgalanmalarına karşı dayanıklılığı değerlendirilir. Ona göre “yüksek riskli”, “orta riskli”, “düşük riskli” tarzı etiketlemelerle portföyler oluşturulabilir. Mesela ağırlıklı olarak tahvil tarafında yatırım öneren bir model portföy daha az riskli olacaktır, ancak mesela VİOP Endeks LONG öneren bir model portföy normalden daha yüksek risk taşır.
- Piyasa Analizi: Model portföy oluştururken mevcut piyasa koşulları, borsaların durumu, boğa piyasasında olunup olunmadığı, ülkenin güncel durumu, ekonomik göstergeler ve sektörel trendler analiz edilir. Portföy buna göre ağırlıklandırılır.
- Varlık Dağılımının Belirlenmesi: Model portföy oluşturulurken tek bir enstrümana bağlı kalmak riskin yönetimini açısından çok sağlıklı olmayabilir. Dolayısıyla portföy hisse senetleri, tahviller, emtialar ve diğer yatırım araçları arasında dengeli bir dağılımla yönetilir.
- Portföy Seçimi: Tüm kriterler belirlendikten sonra, bu kriterlere uygun olan enstrümanlar seçilir ve portföy oluşturulur.
- Performans Takibi: Portföyün performansı düzenli olarak izlenir ve gerektiğinde revize edilir.
Model Portföy Ne Kadarlık Bir Süre İçin Oluşturulur? Model Portföyün Vadesi Nedir?
Model portföyler oluşturulurken genellikle belirli bir vade belirtilir, dolayısıyla model portföye yatırım yapan bir yatırımcı, hedeflenen getiriyi ne kadarlık bir sürede elde edebileceğini bilir. Yayınlanan portföylerin vadesi, yatırım stratejisine ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, model portföyler aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık periyotlarla güncellenir. Yatırımcılar, bu süre zarfında portföyde yer alan yatırımların performansını takip eder ve gerektiğinde portföyde değişiklik yapabilirler.
Model Portföyün Avantajları Nelerdir?
Model portföylerin yatırımcılara sağladığı çeşitli avantajlar şunlardır:
- Profesyonel Analiz: Ekonomistler ve profesyonel fon yöneticileri tarafından detaylı analizlerle oluşturulan portföyler, yatırımcılar için daha güvenilir bir yol haritası sunar.
- Risk Yönetimi: Dengeli bir varlık dağılımı ile olası riskler minimize edilir ve finansal piyasalarda daha güvenli yatırım yapılır.
- Zaman Tasarrufu: Yatırımcılar, kendi analizlerini yapmadan profesyonellerin önerilerine göre hareket edebilirler, böylece kendi analizlerini yapmaya ayıracakları zamanı başka işlerine ayırabilirler.
- Çeşitlendirme: Farklı varlık sınıflarına yatırım yaparak riskler dağıtılır ve potansiyel getiri artırılır, böylece çeşitlendirme sayesinde daha risksiz bir getiri ortaya çıkar.
Model Portföyün Riskleri Nelerdir?
Model portföylerin avantajlarının yanı sıra bazı riskleri de bulunmaktadır:
- Piyasa Dalgalanmaları: Piyasa koşullarının ve ülke ekonomisinin beklenmedik şekilde değişmesi, portföyün toplam performansını olumsuz etkileyebilir.
- Genel Uyumluluk: Her model portföy, her yatırımcı veya trader için uygun olmayabilir. Yatırımcıların kendi finansal durumlarını, risk iştahlarını ve getiri hedeflerini göz önünde bulundurmaları gerekir.
- Yanlış Pozisyonlanma: Finansal analizlerde yapılan hatalar veya yanlış öngörüler, portföyün beklenen performansı göstermemesine neden olabilir, bu da zamanın iyi kullanılmaması anlamına gelir.
Özet olarak, yazdıklarımı toparlarsam, model portföyler, yatırımcılara ve traderlara profesyonel bir rehberlik sunar ve bilinçli yatırım kararları almalarına yardımcı olur. Ancak, her yatırımcının mutlaka kendi finansal durumunu ve hedeflerini dikkate alarak bu portföyleri değerlendirmesi önemlidir. Aksi takdirde, bir umutla alınan model portföy pozisyonu tatmin edici bir getiri sağlamaktan uzaklaşır.

Ibrahim Babadagi
Yazar1984 yılında İzmir'de doğdum. Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olduktan sonra, çeşitli firmalarda satış yöneticiliği yaptım. 2009'dan beri finansal piyasalarda trading ile ilgiliyim.