Herkese merhabalar.
Borsayla yakından ilgilenenler, özellikle kötü giden borsa günlerinde sürekli devre kesici bildirimleri alırlar. Haliyle, bu kadar üst üste gelen devre kesicilerin ne anlama geldiği de insanın aklına takılır. Nedir bu devre kesici ve ne işe yarar? Bu yazımda size bunu anlatacağım.
Devre Kesici Nedir?
Borsada devre kesici, ani ve aşırı fiyat hareketlerinde piyasanın dengelenmesini sağlamak için işlemleri geçici olarak durduran bir mekanizmadır.
Tetiklendiği zaman işlemler geçici bir süreliğine tamamen durur ve alıcı ve satıcıların borsaya emir göndermeleri mümkün olmaz.
Borsa İstanbul’da devre kesici tetiklenme oranı, tüm paylarda sadece aşağı yönlü %5’tir. Yani, bir hissenin fiyatı %5 düştüğünde devre kesici devreye girer ve işlemler bir süre durdurulur. Bu süreç, yatırımcıların paniğe kapılmadan daha sağlıklı kararlar almasına olanak tanır.
Devre Kesici Neden Kullanılır?
Devre kesicinin temel amacı, aşırı volatilitenin olduğu dönemlerde piyasa işlemlerini geçici olarak durdurarak ani fiyat hareketlerini engellemektir. Bu uygulama, yatırımcıların zararlarını minimize etmeyi hedefler. Özellikle kısa sürede gerçekleşen fiyat hareketleri yatırımcılarda panik yaratabilir ve bu durum daha büyük kayıplara yol açabilir. Devre kesici, böyle zamanlarda piyasayı korur ve fiyat hareketlerini dengelemeye çalışır.
Devre Kesici Nasıl Çalışır? Ne Zaman Devreye Girer?
Devre kesici, bir hissenin fiyatı %5 oranında düştüğünde devreye girer. Bu tetiklenme oranına ulaşıldığında borsa işlemleri geçici olarak durdurulur. Borsa İstanbul’da bu süreç, piyasadaki volatiliteyi azaltmayı ve yatırımcıların ani fiyat hareketlerine karşı korunmasını sağlar. İşlemler durdurulduğunda yatırımcılar piyasayı yeniden değerlendirme fırsatı bulur.
Devre Kesici Süresi Ne Kadardır?
Devre kesici uygulaması genellikle 15-30 dakika arasında sürer. Ancak piyasa koşullarına bağlı olarak bu süre değişebilir. Bu süre boyunca işlemler tamamen durdurulur ve piyasadaki fiyat hareketleri stabil hale gelene kadar yeniden başlatılmaz.
Devre Kesici Uygulamasının Volatilite ve Likidite Üzerindeki Etkileri
Devre kesici, piyasadaki volatiliteyi kontrol altına alarak likiditeyi de düzenler. Aşırı fiyat hareketlerinin olduğu dönemlerde devre kesici, piyasa katılımcılarının ani tepkiler vermesini önler ve piyasada daha dengeli bir işlem ortamı oluşturur. Bu durum, yatırımcıların daha sağlıklı ve stratejik kararlar almasını sağlar.
VİOP’ta Devre Kesici Uygulaması
Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) devre kesici uygulaması, spot piyasalardaki uygulamadan farklılık gösterebilir. Türev ürünlerin yüksek volatiliteye sahip olması nedeniyle, VİOP’ta devre kesici daha karmaşık bir yapıdadır. Ancak amaç aynıdır: Piyasa işlemlerinin sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlamak.
Devre Kesicide Hisse Alınır Mı?
Devre kesici uygulandığında piyasada yeni işlemler gerçekleştirilemez. Yani, hisse alım veya satım işlemleri devre kesici süresi boyunca durdurulmuştur. İşlemler tekrar başladığında alım-satım işlemlerine devam edilebilir.
Devre Kesici Uygulaması Sonrasında Ne Olur?
Devre kesici süresi sona erdiğinde işlemler kaldığı yerden devam eder. Bu süreçte piyasa daha dengeli hale gelir ve yatırımcılar işlemlerine normal koşullarda devam edebilir. Devre kesici, volatilitenin kontrol altına alınmasına katkı sağladığı için fiyat hareketleri genellikle daha istikrarlı bir hale gelir.
Devre Kesici Hisseyi Nasıl Etkiler?
Devre kesici, hisse fiyatlarının aşırı hareket etmesini engeller ve fiyatlarda stabilizasyon sağlar. Bu, yatırımcıların panik satışı yapmasının önüne geçer ve fiyatlar dengelendiğinde işlemler daha sağlıklı bir şekilde devam eder.
Devre Kesici İyi, Yatırımcı Dostu Bir Uygulama Mıdır?
Bu konuda farklı fikirler vardır. Bir kısım, devre kesici uygulamasının yatırımcılar için olumlu bir düzenleme olduğunu, ara verilen süre içerisinde paniğin ve korkunun azaldığını, yatırımcı ve traderların daha sağlıklı kararlar almak için biraz dinlendiklerini savunurlar. Ancak bir kısım da piyasadaki ve tahtadaki alış ve satışın serbest olması gerektiğini ve fiyatın arz ve talebin buluştuğu yerde dengeleneceğini, devre kesici uygulamasının arz ve talebin sağlıklı oluşumunun önüne geçtiğini savunur.
Borsada 3 Kere Devre Kesici Uygulanırsa Ne Olur?
Bir gün içerisinde üç kez devre kesici uygulanması durumunda, borsa kapatılabilir ve işlemler ertesi güne ertelenebilir. Bu, piyasanın kontrol altına alınması için kullanılan bir yöntemdir.
