Trading işine ucundan kıyısından bulaşmış ve bir zaman sonra hala beklediği sonucu alamamış herkesin aklına şu soru eninde sonunda gelir:
-Bu kadar al sat yapıyoruz, aracı kurum komisyonuna çalışıyoruz, 2 kazanıp 3 veriyoruz, acaba bu çabaya, bu riske değiyor mu? Acaba düzenli olarak alım yaptığım bir Temettü portföyü, dertsiz, tasasız bir şekilde bana daha fazla kazandırabilir mi?
Bu soru, Trading’e ilk başladığım 2009-2010 yıllarında, bir süre devam eden başarısız Trading girişimlerimden sonra benim de elbet aklıma geldi.
Hatta ben bu soruyu aksiyona çevirip, o dönemde bir süre devam ettirdiğim bir “temettü portföyü” bile oluşturdum.
Ancak sonradan tekrar Trading’e dönüp, Trading’in farklı alanlarında başarılı formüller üretmeye odaklandım. İyi ki de öyle yapmışım.
Ancak tabi, Trading işi sadece kendine odaklanılmasını şart koşan bir iş değil. Yani, bir Trader, hem al sat işlemi yaparak kasasını arttırabilir, hem de kendine bir Temettü portföyü yaratıp, o tarafta birikim ve yatırım yapabilir.
Hatta ve hatta, bu çoğu zaman bir Trader için “psikolojik olarak” sağlam bir dayanak noktasıdır.
İşte bu yüzden, ben de Borsanın İzinden BLOG’da detaylı bir temettü rehberi hazırlamaya karar verdim.
Bu yazıda, temettü ile ilgili aklınıza ne geliyorsa cevaplamaya çalışacağım. İlk ve en önemli soruyla başlayalım:
Temettü Nedir?
Temettü, şirketin ilgili dönemde yaptığı KARIN ve KAZANCIN, şirketin kendi ortaklarına yani şirket hissedarlarına, kendi ortaklık oranlarına göre dağıtılmasıdır. Temettü ilgili şirketin net kârından vergiler ve diğer ödemeler çıktıktan sonra kalan tutarın en az %20’siyle ödenir.
Hemen kafanız karışmasın, mevzu basit. Bir şirket diyelim ki 2024 yılında toplamda 100.000TL kar mı etti. Bu karın bir kısmı şirket hissedarlarına, kendi ortaklık payları oranında dağıtılıyor. İşte buna Temettü deniyor.
Sizin şirketin dağıttığı temettüden yararlanabilmeniz yani bu temettüyü alabilmeniz için, şirketin hisse senetlerini TEMETTÜ DAĞITILDIĞI GÜN elinizde tutmanız yeterlidir. Yani, yüksek temettü dağıtan bir şirketin hisse senetlerini, temettü dağıtacağı günün bir gün öncesinde satın alırsanız, o temettüyü almaya hak kazanırsınız.
Temettüler genelde genel kurul kararıyla, yılın ikinci çeyreğinde dağıtılır.
Şirketler Neden Temettü Dağıtır?
Şirketlerin kazançlarını hissedarlarına paylaştırması bir şirketin yatırımcılarını ve paydaşlarını mutlu etmesi, motive etmesi nedeniyle gerçekleşir. Ek olarak, şirket yöneticileri temettü vererek, şirketlerinin piyasa değerlerini canlı ve yüksek tutarlar çünkü temettü veren şirketler yatırımcılar için cazibeli şirketlerdir.
Düşünün, uzun dönem değerlendireceğiniz bir paranız olsa ve bu parayı Borsa İstanbul’da değerlendirmek isteseniz, her sene kazandığı paranın bir kısmını adil bir şekilde ortaklarına kar payı olarak, temettü olarak ödeyen bir şirketi mi tercih edersiniz, yoksa kötü yönetilen, kurumsallıktan uzak, geleceği öngörülemeyen bir patron şirketini mi?
Tabi ki, her sene kazançlarını temettü şeklinde ortaklarına ödeyen şirketi tercih etmek daha mantıklıdır. Bu da temettü veren şirketleri diğerlerinden bir adım daha ön plana çıkartır ve bu şirketler SICAK PARAYI çekmeye daha müsait olurlar.
Ek olarak, temettü vermek bir kurumsallık ve iyi yönetim göstergesidir. Dolayısıyla şirketler piyasadaki imajlarını olumlamak ve yükseltmek için de bu yöntemi kullanabilirler.
Şirketler Temettü Miktarını Nasıl Belirler?
Temettüler, şirketlerin ilgili dönemdeki performansına, yatırım ihtiyaçlarına, şirketlerin finansal performanslarına ve yönetimin temettüye yaklaşımına göre belirlenir. Bazı şirketler bir süre temettü verdikten sonra 1-2 sene temettü vermemeyi ve bu kazancı yatırımlara yönlendirmeyi seçebilirler.
Bazı şirketlerin yönetimleri değiştiğinde, yeni yönetim “temettü dostu” olmayabilir ve bu kazancı şirketin kendi iç dinamikleri için kullanmaya karar verebilir. Veya önceki sene çok iyi temettü veren bir şirket, bir sonraki sene, değişen şartlardan dolayı oluşan kötü performans sonucu, temettü vermeyi pas geçebilir.
Dolayısıyla, şirketler temettü miktarlarını ilgili dönemde yaşanan gelişmelere, Pazar dinamiklerine, performanslarına ve yöneticilerin bakış açısına göre belirlerler.
Temettüler Hangi Periyotlarda Dağıtılır?
Temettüler Türkiye piyasasında, yani Borsa İstanbul’da, teamül olarak yılda 1 dağıtılır. Amerika’da ve Avrupa’da çoğu şirket çeyrek bazlı temettü dağıtır. Yani ABD’de ve Avrupa şirketlerinde yılda 4 defa temettü alabilirsiniz. Ancak Türkiye’de şirketler genelde yılda 1 defa, o da yılın ikinci çeyreğinde temettü dağıtırlar.
Temettü Hisseleri Nasıl Alınır?
Temettü hisseleri yatırımcının çalıştığı aracı kurum üzerinden veya bankalar üzerinden alınabilir. Temettü hisseleri aynı diğer hisse senetleri gibi normal yollarla alınıp satılabilir. Temettü vermesi bir hissenin alım ve satım tarzını değiştirmez. Temettü dediğimiz şey, temettü günü geldiğinde direkt olarak yatırımcının hesabına yansıtılan bir kar payıdır ve alımı ve satımı etkilemez.
Mesela, TTRAK hisse senedi Nisan ayının 25’inde 5 lira temettü verecekse, aynı diğer hisse senetlerini alır gibi, 24 Nisan’da, yani temettü gününden bir gün önce aracı kurumunuzun sayfasını açıp TTRAK alabilirsiniz. Böylece 25 Nisan’da TTRAK’tan hisse başı 5 lira temettü kazanmaya hakkınız olacaktır.
Temettü Yatırımcılığı ve Temettü Emekliliği Nedir?
Türkiye’de bazı zamanlarda çok popüler olan Temettü Yatırımcılığı aslında uzun vade yatırımcılığın belki de en kolay ve zahmetsiz yöntemidir. Yüksek temettü veren TTRAK gibi, EREGL gibi, DOAS gibi, AKSA gibi, TUPRS gibi, SISE gibi şirketler ve hisseler seçilir, her ay düzenli alımlarla veya kriz zamanlarında uygun fiyatlardan yapılan toplu alımlarla eldeki HİSSE LOT ADEDİ arttırılmaya çalışılır. Temettüler LOT BAŞI verildiği için, Temettü yatırımcılarının en temel hedefi FİYATA HİÇ BAKMADAN, eldeki LOTLARI arttırmaktır.
Böylece, belli bir dönem sonra, eldeki lotların elde ettiği temettü, kişiye emeklilik hayatı sağlayacak kadar artar ve yılda 1 defa alınan bu temettüler tüm yılın masraflarını karşılayacak kadar artar. Buna Temettü Emekliliği denir.
Bir Trader için de Temettü emekliliği mümkündür. Hatta iyi bir Trader, Trading kazançlarından bir kısmını kendine iyi bir Temettü portföyü oluşturmak için kullanabilir.
Burada kendimi de örnek gösterebilirim. Yaklaşık 3 yıldır Trading kazançlarımın bir kısmını aylık olarak şurada paylaştığım Temettü hisselerini almaya ayırıyorum ve buradaki Temettü portföyümü tamamen Trading kazançlarımdan oluşturdum.
Temettü emekliliği, yüksek enflasyon dönemlerinde insanların kafasında bazı soru işaretleri doğursa da, aslında temettü emekliliğinin tek gelir kaynağı temettü değildir. Ek olarak portföyde bulunan Temettü hisseleri hali hazırda iyi yönetilen, kurumsal ve büyük firmalar olduğu için, kendi hisse senetleri de değer kazanır. Dolayısıyla bir Temettü yatırımının hem temettü tutarı, hem de eldeki hisse senedi değerlemesi kazancı mevcuttur.
Temettü Ödemeleri Nereye Yatar?
Temettü ödemeleri, borsa işlemlerini yaptığınız aracı kurum veya banka hesabınıza yatar. Ancak temettü tarihinden 2 gün sonra yatar. Çünkü borsada TAKAS, genelde 2 işlem günü sonra yapılır. Dolayısıyla, temettü yatırıldığı günden 2 takas günü sonrası temettü tutarı hesabınıza yansıyacaktır. Mesela, 22 Nisan’da verileceği KAP’a bildirilen EREGL temettüsü, 24 Nisan’da hesabınıza yansıyacaktır.
Temettü Verimi Nedir?
Şirketin dağıttığı net temettü miktarının, şirketin o anki cari hisse fiyatına bölünmesiyle ortaya çıkan değerdir. Mesela, TTRAK 5 lira temettü verdiyse ve hisse fiyatı 55 liraysa, bu hissenin temettü verimi %9 çıkacaktır.
Temettü verimi, temettü yatırımcıları ve temettü emeklileri için önemli bir veridir çünkü bir yatırımcı, hisseye ayırdığı paranın yüzde kaçını temettüyle geri alacağını bilmek ister. Dolayısıyla Temettü Verimi, Temettü yatırımcıları ve Temettü Emeklileri tarafından çok yakından takip edilen bir veridir.
Temettü Büyümesi Nedir?
Temettü büyümesi, bir şirketin yıllık olarak takip edilen temettü verme performansıdır. Diyelim ki, bir şirket 2020 yılında 10 lira temettü verdi. 2021 yılına gelince, verdiği temettü 14 lira oldu. Bu şirketin 2020 yılından 2021 yılına sergilediği temettü büyümesi %40’tır.
Temettü yatırımcıları ve temettü emeklileri bu veriye önem gösterir çünkü bu verinin artması şirketin hem hisse fiyatının hem de temettü bedelinin artması demektir. Aynı zamanda bu veri artıyorsa, şirketin büyüyen ve istikrarlı bir gelir yaratabildiğini gösterir.
Temettü büyümesi yıldan yıla karlılıkla, nakit akışıyla, ortaklıklarla, yatırım ihtiyaçlarıyla birlikte değişebilir.
Temettü Dağıttıktan Sonra Hisse Düşer mi?
Evet, temettü dağıtıldığı gün hisse fiyatı BRÜT temettü oranında daha düşük açılır ve yeni fiyatıyla işlem görür. Yani, aslında şirketin temettü yatırımcısına ve temettü emeklisine verdiği hisse başı temettü, şirketin fiyatından düşen tutardır.
Bunu bir örnekle açıklayalım. 24 Nisan günü 50TL’den kapanan EREGL hissesi, eğer 25 Nisan’da 6TL temettü verecekse, 25 Nisan günü sabah saat 10:00’da borsalar açıldığında, EREGL’nin yeni hisse fiyatı 44TL olacaktır. Yani, hisse fiyatı, temettü tutarı kadar düşük açılacak ve o fiyattan işlem görmeye başlayacaktır.
Aradaki 6TL’den vergi düşülecek ve kalan tutar 2 gün sonra, yatırımcının hesabına yansıtılacaktır.
Hisse Fiyatı Temettü Kadar Düşüyorsa, Neden Temettü Alayım?
Konuyla ilgilenen kişilerin aklında bazen şu soru oluşur: “eğer hisse senedinin fiyatı, temettü tutarı kadar düşecekse ben neden temettü hisselerine yatırım yapayım?”
Bu soru ilk etapta mantıklı bir soru gibi gelse de, önemli bir noktayı göz ardı ettiği için, aslında eksik bir sorudur.
Temettü veren firmalar Borsa İstanbul’un en büyük ve en kurumsal firmaları olduğu için, temettü düşüşlerinden sonra oluşan fiyat farkı hızlıca kapanır. Ek olarak temettü ile düşen fiyat yeni yatırımcılar için de alım fırsatı olduğu için, hisse senedine ekstra talep yaratacaktır. Böylece temettü ile alınan tutar yatırımcının faydasına olur.
Temettü Almak İstiyorum, Hisseyi Ne Zaman Almam Gerekiyor?
Temettü yatırımcısının, şirketin dağıttığı temettüye hak kazanabilmesi için, şirketin hisse senetlerini temettü dağıtımından bir gün önce elinde tutması yeterlidir. Yani, 25 Nisan’da temettü verecek bir şirketin hisse senetlerini 24 Nisan’da satın aldığınızda, 25 Nisan’daki temettüye hak kazanmış olursunuz.
Aldığım Temettülerden Vergi Ödeyecek miyim?
Türkiye Cumhuriyeti’nin vergi kanunlarına göre, temettü geliri elde eden bir yatırımcı eğer belirlenen sınırın üzerinde bir gelir sağlıyorsa bu gelirin mutlaka vergi dairesine beyan edilmesi gerekir.
Temettü beyan sınırı 2023 yılı için 150.000 TL olarak açıklanmıştır. 2.024 için ise henüz rakam belli değildir.
Bir örnekle gidelim:
Eğer o yıl içerisinde aldığınız temettü bedeli vergisi düşülmüş halde 25.000 TL ise bu geliri beyan etmenize gerek yoktur. Ancak o yılki temettü geliriniz vergisi düşülmüş halde 150.000 Türk lirasının üzerine çıkıyorsa bu tutarın bir kısmının devlete vergi olarak ödenmesi gerekir.
Fonlar Temettü Verir mi?
Bazı fonlar, temettü fonu olarak geçer ve temettü veren şirketlerin hisselerinden oluşur. Bu fonlar yatırımcılarına temettü verir. Hisse senetlerine benzer şekilde işlem görürler. Bu fonlara yatırım yapan yatırımcılar hem fonların taşıdığı şirketlerin değer artışından hem de şirketlerin verdiği temettüden yararlanırlar.
Hangi Fonlar Temettü Verir?
Temettü veren belli başlı yatırım fonları şunlardır:
- Ata Portföy Kar Payı Ödeyen Hisse Senedi Fonu (AYA)
- Ak Portföy Kar Payı Ödeyen Şirketler Hisse Senedi Fonu
- Yapı Kredi Portföy BIST Temettü 25 Endeksi Hisse Senedi Fonu
- Garanti Portföy Temettü Ödeyen Şirketler Hisse Senedi (TL) Fonu
BİST Temettü Endeksi Nedir? BİST Temettü 25 Endeksi Nedir?
BİST Temettü Endeksi, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar’da işlem görüp de, son 3 yıl içinde nakit temettü ödemesi yapabilen şirketlerin içinde bulunduğu bir endekstir.
BİST Temettü 25 Endeksi, BİST Temettü endeksinde bulunan hisselerin verimlerine göre yapılan sıralamada en yukarıda bulunan ilk 25 hisseden oluşan endekstir.
Bu endeksler Temmuz 2011 tarihinden beri hesaplanır.
Temettü Yatırımcılığının Trading Psikolojisine Etkisi Var mıdır?
Temettü yatırımcılığı bir nevi pasif gelir yarattığı için ve ekstra bir efor ve odak gerektirmediği için, Temettü portföyü yeterince büyüdükten sonra oluşan gelir Trading psikolojinize olumlu yansıyacaktır. Temettü yatırımcılığında hisselerin değerleri önemsizdir ve asıl amaç lot biriktirmektir. Dolayısıyla hisselerin grafiklerine teknik olarak bakmak veya hisseleri doğru zamanda alıp satmaya çalışmak gereksizdir. Bu da temettü yatırımcılığını minimum efor gerektiren bir yatırım türü yapar.
Temettüler de ilk etapta değil ama ileriki zamanlarda size iyi bir getiri sağlarsa, kötü giden Trading aylarınızın sabit getirisi olarak psikolojinizi olumlu etkiler.
Bir Trader Temettü Yatırımcısı olabilir mi?
Bir Trader’ın aynı zamanda temettü yatırımcısı olmasının herhangi bir sakıncası olduğunu düşünmüyorum, hatta bir üst soruda cevapladığım gibi, bunun oldukça mantıklı ve Trading performansını olumlu yönden besleyen bir şey olduğunu düşünüyorum. Ancak Trading hesabınızla temettü hesabınızın tamamen ayrı kurumlarda-bankalarda olmasına özen gösterin. Temettü yatırımcılığı kimliğinizle Trader kimliğinizi karıştırmayın. Temettü tarafında biriktirdiğiniz hisselere teknik analiz yapmamaya çalışın. Orada sadece “kumbara” misali biriktirme yapın. Aylık olarak alımlarınızı tamamlayın ve ekranı kapatın. Aksi halde, Trading ile Temettücülük birbirine karışırsa, her iki tarafın da hasar görme ihtimali artar.
Temettü Yatırımcılığı Trading Gelirleriyle Oluşturulabilir mi?
Temettü yatırımcılığı için hisse biriktirme işi Trading gelirleriyle yapıldığında bu tam anlamıyla bir “kazan-kazan” formülü olur. Trade ederek kazanılan paranın bir kısmının rutin şekilde piyasadan dışarıya çıkartılması zaten gereklidir, bir de bunun sabit ve kalıcı bir temettü portföyüne çevrilmesi, sonra bu portföyden alınan temettülerin de tekrar aynı hisselerde değerlendirilmesi orta vadede size inanılmaz büyük avantajlar sağlayacaktır. Dolayısıyla, trading gelirleriyle temettü yatırımcılığı mümkündür ve çok avantajlıdır.
Evet, Temettü konusunda yeterince bilgi depoladığımı düşünüyorum. Bu konuyla ilgili Borsanın İzinden BLOG’da iki adet yazı daha var.
Bu iki yazıyı da okumanızı öneririm.
Görüşmek üzere, iyi çalışmalar.
