Engulfing Formasyonu (Yutan Boğa) – Mum Formasyonları Ders 2

Herkese merhaba. Geçen hafta anlatmaya başladığım Mum Formasyonlarının ikincisiyle, yani Engulfing formasyonuyla, Türkçesi Yutan Boğa ile devam edeceğim. Eğer mumlarla ilgili önceki yazılarımı okumadıysanız, okuyup öyle devam etmenizde yarar var. Yukarıdaki menüden Mumlar / Mum Formasyonları başlığına tıklarsanız diğer tüm yazıları görebilirsiniz.

Başlamadan önce sizden her zamanki ricamı tekrarlıyorum. Yaklaşık 8 yıldır geceli gündüzlü çalışarak, piyasada pratik yaparak öğrendiğim her şeyi sizlerle ücretsiz paylaşıyorum. Tek isteğim karşılık vermek isteyen herkesin yazıyı okuduktan sonra eğer beğendiyse alttaki Twitter ve Facebook butonlarından yazıyı paylaşması. Bu konu önemli, desteğinizi esirgemeyin lütfen.

Evet, devam edebiliriz. En kazançlı ve en iyi sinyal veren mum formasyonlarının ikincisini anlatacağım sizlere: Engulfing Formasyonu. Yazı uzun olacak. Ama çok sıkılacağınızı zannetmiyorum.

Engulfing Formasyonunun Detayları

Engulfing formasyonu iki mumdan oluşan bir dönüş formasyonudur. Yani yükselen veya düşen trend diplerinde ortaya çıkar. Gövde renkleri tam terstir, düşüş trendinde oluşursa ilk mum kırmızı (düşüş), ikinci mum yeşildir (yükseliş). Yükselen trendde oluşursa tam tersidir.

En önemli özelliği ikinci mumun, ilk mumun gövdesini (gölgeler de dahil olması tercih sebebidir ama zorunlu değildir) yutması, kapsamasıdır. Yani ikinci mum, ilk mumdan daha aşağıda (veya yukarıda) açılıp, ilk mumdan daha yukarıda (veya aşağıda) kapanacak. Resmi iyi inceleyin:

Resimde Soldaki Bullish (Boğa) Engulfing pattern, bir düşüş trendini bitiren, yükselişin başlama ihtimaline işaret eden bir formasyondur. Aşağıda bununla ilgili iki örnek vereceğim. İlk örneğim #bist100 endeksinden.  Detaya inmeden lütfen aşağıdaki grafiği çok iyi inceleyin.

Engulfing Formasyonuna Örnekler

18 Haziran 2018’de endeksin bıraktığı mum (dikdörtgenin içindeki ilk mum) normal bir düşüş mumu, açıldığı yerden hiç yukarı yapmadan direkt aşağı devam etmiş, indiği yerden biraz toparlayıp bir gölge bırakmış ve en dibin biraz üstünde kapatmış.

19 Haziran 2018’deki mum ise (dikdörtgenin içindeki ikinci mum) bir önceki günün kapanışından daha düşük bir seviyede GAPLİ (boşluk bırakarak) açılmış. Bu gapli açılış normalde düşüşün devam edeceğine bir sinyaldir, çünkü satıcılar çok isteklidir. Resme aşağıda bakın:

Ancak 19 Haziran mumu açıldığı yerden biraz daha aşağı düşmesine rağmen, o bölgedeki alıcıların yoğun baskısı sayesinde günü bir önceki mumun açılışından da yukarıda, 94.436 seviyesinde kapatıyor. Kendinden önceki mumu tamamiyle kapsıyor, yutuyor. İşte kilit nokta burası.

Engulfing, kelime anlamı “kapsamak, yutmak” anlamına geliyor. Yani bir sonraki mum, bir önceki mumun tüm gövdesini, gölgeler dahil yutmuş. Yani alıcılar öyle istekli ki, aradaki boşluğu kapatmışlar, kağıdı yukarıya sürüp önceki mumun da üstünde kapatmışlar.

Şimdi bir de bu iki mumun saatlik grafiğine bakalım. Böylece mantığını daha iyi anlarsınız. Soldaki dikdörtgenin içindeki mumlar 18 Haziran’ın, sağdakiler de 19 Haziran’ın. Gördüğünüz gibi 18 Haziran’da yukarıdan aşağı satıcılı bir gün geçmiş. Kapandığı noktaya dikkat edin.

19 Haziran’da ise, GAPLİ bir şekilde daha aşağıdan açılmış gün. 18 Haziran kapanışı 93.000 civarında iken, 19 Haziran açılışı 92.597. Sonrasında biraz aşağı görüp tüm gün yukarıya tırmanmış ve günü 94.436’dan kapatmış. Hem gap’i kapatmış, hem önceki mumun üstünde kapamış.

Düşen trend sonunda oluşan Engulfing Boğa formasyonuna güzel bir örnek oldu. Şimdi biraz pekiştirmek adına bir örnek daha vereceğim. Bu seferki örnek biraz daha farklı. #doco hissesinden olacak örnek. Resmi aşağıya bırakıyorum, biraz inceleyin.

Dikkat ettiyseniz, bu seferki yeşil mum çok ivmeli, güçlü, uzun bir gövdeye sahip. Kendinden önceki 7 günün mumunu da yutmuş, kapsamış. Önceki mumları iyi inceleyin, biri dışında hepsi zayıf, kararsız, küçük gövdeli mumlar. Bol bol da #doji var. Yani kağıt bu seviyelerde zorlanıyor. Sonrasında gelen yeşil gövdeli uzun mum dönüşün çok sert, ivmeli ve istekli olacağının göstergesi. İkinci mum, kendinden önce oluşmuş ne kadar fazla mumu yutarsa o kadar iyi bizim için. Gördüğünüz gibi hisse sonrasında yükselişe geçmiş.

Şimdiye kadar hep yükseliş senaryosu çalıştık, son olarak bir de düşüş senaryosu paylaşayım sizlerle. Gerçi bu grafikte hem bullish(boğa/yükseliş) hem de bearish(ayı/düşüş) engulfing formasyonu var. Kağıdımız #hekts. Dikdörtgen ile belirttiğim formasyonları inceleyin.

Evet, formasyonun ana hatları bunlar. Peki bu formasyonla nasıl işlem stratejileri oluşturulabilir? Agresif davranmak isteyenler formasyonu görür görmez işleme girebilir, biraz daha temkinli olmak isteyenler küçük bir geri çekilme bekleyip sonra işlem yapar. Bu tamamen sizin risk algınızla alakalı.

Ancak işlem yaparken şunu unutmayın, engulfing formasyonu trendin yönünde bir değişiklik işaret edebilir ancak kağıtta majör bir trend varsa, bu dönüş bir düzeltme olarak da kalabilir. Engulfing formasyonundan sonra düzeltmeye giren hisse, düzeltme bitince yoluna devam edebilir.

Ayrıca Engulfing formasyonunun geçmişinde mutlaka (yukarı veya aşağı) bir trend olmalıdır. Trend olmadan konsolidasyonda oluşan engulfing’ler dikkate alınmaz. İlk mum ne kadar küçük, ikinci mum ne kadar büyük olursa o kadar iyi.

Engulfing Formasyonunda Gölgelerin Yeri

En çok sorulan başka bir soru da “gölgeler bu işin neresinde?” Bunun cevabı şu. İkinci mumun gövdesi (sadece gövdesi) ilk mumun tamamını yutmalı (gövde + gölge). İdeal formasyon bu şekilde. Ancak ilk mumun sadece gövdesi de yutulsa formasyon iptal olmaz. Karışık anlattım, örnekleri inceleyin:

Engulfing Mumu ama Nerede ve Nasıl? Yutan Boğa ile İlgili Bilmeniz Gereken Detaylar

Bu yazıyı bitirmeden, bir de size “Engulfing Mumuyla” yani “Yutan Boğa/Ayı” ile ilgili birkaç ipucu vereyim. Her yerde oluşan engulfing doğru engulfing midir, iyi ve kötü engulfingi birbirinden nasıl ayırabiliriz, engulfing formasyonunun çalışma ihtimalini nasıl arttırırız gibi soruların cevaplarını da böylece vermiş olacağım.

Bildiğiniz gibi, piyasalarda yüzyıllardır herhangi bir fiyatın seyri için mumlar kullanılıyor. Sitede de mumlara merak salmış birileri için başlangıç seviyesinde yeterince bilgi var. Ama bu sefer direkt konuyla alakalı, önemli bir içerik üretelim.

Konumuz  BEARISH/BULLISH ENGULFING, yani popüler Türkçe adıyla YUTAN AYI/BOĞA mumlarınının yerleri, anlamları, bu mum formasyonlarının ürettiği setupları güçlendirme yöntemleri.

Yani,  Engulfing mumlarının hangi durumlarda, hangi şartlarda, hangi koşullardan DAHA GÜÇLÜ olduğunu anlatacağım sizlere. Evet, engulfing oluşması normal şartlar altında da iyi bir sinyaldir, ancak ne dedik? Teknik Analiz olasılıklar sanatıdır. Teknik Analiz eğitimli tahmindir. Yani, olumlu teknik gerekçeler sepetine ne kadar fazla olumlu gerekçe ekleyebilirsek o kadar iyi. Şimdi bu anlatmaya çalıştığımı engulfing örneği üzerinden anlatacağım.

Günlük mumlara baktınız, bir engulfing gördünüz. Yani bir önceki kırmızı mumun daha altında açılan ancak alıcıların güçlenmesiyle yeşile dönen, hatta bir önceki mumun daha da üstünden kapanan, yani bir önceki mumu YUTAN bir yeşil mum. Yani aynı şu soldaki gibi:

Bu tam bir Engulfing örneğidir. Satıcıların zayıflaması, alıcıların güçlenmesi demektir. Çünkü alıcılar, ilk başta çok güçlü ve GAPLİ aşağıda açılan fiyatı toparlayıp, o kadar ivmelendirmişlerdir ki, fiyat bir önceki mumun da üstünde kapanmıştır. Peki, bu Engulfing’in grafiğin neresinde ve hangi diğer teknik göstergelerle temas içerisinde oluştuğunun bir önemi var mı? Var tabi, olmaz mı.

Etkili Engulfing Mumuna Örnekler

Haydi, bir kaç örnekle gidelim. Mesela, şu aşağıdaki grafiğe iyi bakın.

Gördüğünüz gibi fiyat 5.25’e defalarca çarpmış, muhtemelen önceki fiyat hareketlerinde de 5.25 önemli. Yani fiyatın hafızası çalışıyor, 5.25’e geldiği zaman fiyat tepki veriyor. Orada alıcılar birikmiş, emirler yazılmış. Önceki mumlar da etkili yeşil mumlarmış ama, asıl üçüncü denemede harika bir Bullish Engulfing oluşmuş. Fiyat aşağıdan açılmış ve yukarı doğru o kadar ivmelenmiş ki, önceki kırmızı mumu tamamen yutmuş ve fiyat bu mumun da üstünde kapatmış. Bu mesela çok önemli bir göstergedir. Neden? Fiyatın hafızasıyla, alıcıların gücü kesişmiş. Yani iki üç kere denendikten sonra daha yüklü bir alıcı, belki bir fon, belki “smart money” dedikleri kurumsal yatırımcılar, belki bireysel yatırımcılar birleşmiş.

Herkes birbirinden habersiz bir şekilde aynı iradeyi göstermiş ve alım yapmış. Tabi biz daha garantici olduğumuz için günlük ve haftalık grafikte, oluşum bitince görüyoruz. Benim bahsettiğim alıcılar grubu, 5 dakikalıktan 1 saatliğe bir sürü grafikte erken alım yapanlar. Böylece bu mum oluşmuş, fiyat yükselmiş. Zaten fiyat kendi kendine diyor ki “ben sağlam bir ivmeyle yükseldim”. Daha önceleri demiyor muydu? Yani fiyat 5.25’e önceden çarptığında da güçlü bir mum bırakmış. Fark nerede?

Evet, daha önceleri de böyle bir güç mevcut ancan Engulfing çeşitli nedenlerden daha etkili. Birincisi daha ivmeli, ikincisi gapli alttan açıp önceki mumun da üstünde kapanıyor. Üçüncüsü, Engulfing, takip edenleri de oyuna çekiyor, dolayısıyla kalabalık topluyor. Ne yaptık, hem engulfing bulduk, hem de kritik yerde bulduk. Olasılıkları güçlendirdik. Böylece fiyatın yukarı devam etme olasılığını arttırdık. İster teyit bekle, ister direkt kapanışta gir, artık bu sana kalmış.

Engulfing Mumuna yani Yutan Boğa’ya Bir Başka Örnek

Diğer örneklerden devam edelim. Eğer bir Engulfing, bir FİBO düzeltme seviyesiyle birleşirse ne olur? Ne olacak, ballı kaymaklı tahinli Kadayıf olur. Buyrun, aşağıda bir örneğini çizdim mesela. İyice incelemenizi rica edeceğim.

Gördüğünüz gibi, sağlam bir yükseliş sonrası düzeltmeye giren fiyat, FİBO Düzeltme seviyelerinin en güçlülerinden olan FİBO 0.76’da yavaşlamış. Son mum, düşüşü bitirmiş, tüm kırmızı gövdeyi ve gölgeyi içine almış, ve yukarıda kapatmış. Gördüğünüz gibi, sağlam bir yükseliş sonrası düzeltmeye giren fiyat, FİBO Düzeltme seviyelerinin en güçlülerinden olan FİBO 0.76’da yavaşlamış. Son mum, düşüşü bitirmiş, tüm kırmızı gövdeyi ve gölgeyi içine almış, ve yukarıda kapatmış.

Bunun gibi onlarca senaryo üretilebilir. Mesela, aşağıda 200 haftalık (veya günlük) ortalamaya denk gelen bir engulfing göreceksiniz. Biliyorsunuz, 200 haftalık ortalama, tüm ortalamaların BABASIDIR. Çok etkilidir. Dolayısıyla, 200 haftalık ortalamayla birleşen bir fiyat hareketi veya diğer teknik gerekçeler, fiyatları tahmininizden daha hızlı yukarı fırlatabilir. Görsel olarak anlatmaya çalıştım, aşağıdaki grafikte. Buyrun:

Başka bir örnek daha, düşen trend kırılımı sonrası trende onaya gelen fiyatın yutan boğa (bullish engulfing) yaratması. Onun da örneğini çizdim. Bakın trend kırılmış. Sonrasında son bir onaya gelmiş fiyat. Geldiği yerde çok iyi tepki vermiş ve sağlam bir Yutan Boğa oluşmuş. Grafik de aşağıdaki gibi şekillenmiş. Bu ne demek? Fiyat trendi kırmış, yukarı dönmüş, ancak satıcılar hala umudu kesmediği için yükseliş sınırlanmış.

Alıcılar da tereddüte girmişler, fiyat gevşemiş. Düşen trende geri dönen ve daha düşük zaman dilimlerinde ilk tepkileri izlenen fiyat, dönüş sinyalleri gösterince, alıcılar hevesle emirleri arttırmış, satıcılar köşeye çekilmiş. Bu hareketler hep düşük zaman dilimlerinden başlar. 5 dakikalık, 1 saatlik gibi. Biz ise oyuna günlükte veya haftalıkta giriyoruz. Fiyat tepki verince sağlam bir engulfing oluşmuş. İşte bu hem trend çizgisinin çalıştığını, hem de fiyatın yükseleceğini gösteriyor.

Son bir örnek daha vereyim ve konuyu yavaştan özetleyerek kapatayım. Aşağıdaki örnek bir harmonik formasyon. Biliyorsunuz, harmonik formasyonların çoğu 5 ayaktan oluşur. XABCD. Formasyon tamamlanınca, yani D’de yukarı bir hareket beklenir. İşte D ayağında bir bullish engulfing, yutan boğa görürseniz, formasyonun çalışma ihtimali, fiyatın yukarı dönme ihtimali daha da artar. Buyrun grafiğini aşağıya bırakıyorum.

Uzatmadan, özetleyeyim. Evet, mum formasyonları çok önemlidir. Ancak teknik analiz bir alet çantasıdır. Bir musluk bozulduğunda sadece pense ile gitmezsiniz musluğun yanına değil mi? Alet çantanızı almanız gerekir. Alet çantanızda İngiliz Anahtarı da olacak, tornavida da, pense de, conta da. Her şey olacak. İşte her şeyi aynı anda kullanabildiğiniz bir senaryoda, tamiratı daha hızlı yapar, sorunu daha hızlı çözersiniz.

Yani, mum formasyonlarının oluştuğu yerleri diğer teknik gerekçelerle birleştirmeye bakın. Fibo düzeltmeleri, trendler, destekler, formasyonlar. Fiyatın neye tepki verdiğini çözmeye çalışın. Böylece olasılığı arttırmış olursunuz. Eğitimli tahmininizi daha bilinçli yaparsınız. Unutmayın, piyasa canlı ve masanın diğer tarafında aynı sizin gibi yatırımcılar, traderlar, büyük/küçük para sahipleri var. Onların ne hissettiklerini, nasıl düşündüklerini, nereye emir koyacaklarını, nereye stop koyacaklarını çözmeye çalışın.

Bu işi biraz satranç gibi algılayın, büyük paranın bir sonraki hamlesini düşünmeye çalışın. Ben tahtada olsam, iyi de param olsa ne yapardım onu düşünün. Zaten fiyata da yansıyan bu hareketlerdir. Fiyatı takip etmenin de nedeni budur. Neyse dostlar, yine klavyeden döküldükçe dökülüyor. Devam etsem 10-15 tweet daha gelir ama, 40’a yaklaşıyor tweet sayısı. Şimdilik bu kadar yeter.

Bitirmeden önce, Engulfing Mumunun anlatıldığı İngilizce bir kaynak da bırakayım, İngilizceniz varsa burası da işinize yarayabilir. Tıklayın.

Okuduğunuz için teşekkürler. Eğer bu paylaşımlarımı seviyor ve destek olmak istiyorsanız bu yazıları aşağıdaki paylaşım butonlarını kullanarak sosyal medya hesaplarınızda paylaşın.

Bu dersin devamı, Mum Formasyonları Ders 3 – Harami yayında, Aşağıdaki linke tıklayarak ikinci derse devam edebilirsiniz.