Size bu makalede Ayı Piyasası Nedir sorusunun cevabını vereceğim ancak öncesinde piyasa tanımıyla bir giriş yapmak iyi olacaktır. Alıcı ve satıcıların alışveriş yapmak için bir araya geldiği, bu alışveriş amacıyla fiyatların belirlendiği her ortamı piyasa olarak adlandırabiliriz. Otomobil, ev, bilgisayar, peynir, simit, küçükbaş hayvan, kırtasiye malzemesi, proje yazım hizmeti, işgücü, altın, dolar vb. aklınıza gelebilecek her şeyin alıcı ve satıcılar tarafından fiyatının belirlendiği bir piyasası vardır.
Borsalar da şirketlerin hisse fiyatlarının belirlendiği piyasalardır. Yani bir nevi, borsalar, hisse senetleri için pazar yerleridir. Borsalarda işlem gören hisse senetlerinin, coinlerin, kıymetli madenlerin veya diğer ürünlerin fiyatları, alıcı ve satıcının iştahına, hırsına, coşkusuna ve korkularına göre bir süre düşebilir, bir süre durağan şekilde yataya bağlayabilir veya bir süre yükselebilir.
Bu düşüş, testere ve yükseliş dönemleri, zaman içerisinde, alışverişe taraf olan alıcı ve satıcıların anlık anlık duygu durum değişikliğine ve psikolojilerine göre tekrarlanabilir ve döngüler yaratabilir. Piyasalardaki fiyatların dalgalanmaları bu döngüler sayesinde olur. İşte, ayı piyasası nedir sorusunun cevabına yaklaşıyoruz. Biz, bu döngülerin “düşüş” kısmına Ayı Piyasası diyoruz. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir şey var. Bir piyasaya ayı piyasası diyebilmemiz için, düşüşün anlık veya bir kaç günlük bir düşüş değil, zamana ve genele yayılan ve ortalamadan uzun süren bir düşüş olması gerekir. Bunun ayrımını detaylıca yapacağız.
Bir ürünün fiyatının düşmesinin onlarca farklı nedeni olabilir. Satıcıların ellerindeki şirketlerin dönemlik bilançolarındaki olumsuz değişimler, mevcut ekonomi ile ilgili olumsuz beklenti haberlerinin servis edilmesi, devletin piyasaya ani ve keskin olarak uygulama kararı aldığı politikalar, dünya genelinde büyük ekonomilerin olumsuz haberleri, yurtdışında ve yurtiçinde güven ortamının kalmaması, açlık korkusu gibi birçok neden, fiyatların negatif yönde hızlı ve agresif değişimine bağlı olarak ayı piyasası oluşmasına neden olabilir.
Uzun yıllar öncesinden belirlenen Piyasa Kanununda da ifade edildiği gibi “Her arz kendi talebini yaratır.” Bu kanuna göre piyasanın söz sahibi ve fiyatların belirleyicisi satıcılar yani ayılardır. Hangi piyasa olursa olsun satıcılar tetikleyici rolüyle fiyat oluşum sürecini başlatırlar.
Ayı piyasası nedir konusunun detaylarına girmeden, bu düşüş piyasasına neden “ayı piyasası” isminin verildiğini açıklayayım. Ayıların bir saldırı anında pençelerini yukarıdan aşağı doğru savurmasına ithaf edilerek düşüş piyasaları bu isimle anılmaya başlanmış. Bazı yerlerde “bear market” bazı yerlerde “ayı piyasası” şeklinde bahsi geçen bu kavram, fiyatların düşüş eğiliminde olduğu, alıcıların değil de satıcıların daha yoğun olduğu dönemi ifade eder. Fiyatların bir süre daha düşmeye devam edeceğini, alıcıların azınlıkta olacağını gösterir.
Ayı Piyasası Nedir, Teknik Olarak Ne Zaman Başlar?
Teknik olarak ayı piyasası nedir sorusuna şöyle cevap verebiliriz, ayı piyasası, herhangi bir ürünün gördüğü en tepe fiyattan %20’lik bir düşüş sonrası başlar. Mesela, bir hisse senedi bu ay içerisinde 100TL’yi gördü ve gördükten sonra %20 düşerek 80TL olduysa, o hisse senedinde resmi olarak Ayı Piyasası başlamıştır diyebiliriz.
Ayı piyasası yatırımcıları ve traderları nasıl etkiler? Yatırımcılar ve traderlar kar elde etmek, enflasyondan etkilenmemek, refah düzeylerini yükseltmek, ekonomik özgürlük elde etmek, ellerindeki ulusal para birikimlerini daha fazla artırmak, yatırımları desteklemek amacıyla borsada değerlendirmek ister ve bu doğrultuda kendince belirlemiş olduğu bir takım kurallar ve dinamiklerle şirket paylarından bir sepet oluştururlar.
Başta birikimleri kadar bir değere sahip olan pay sepetleri, ayı piyasasında fiyatların düşmesine bağlı olarak değer kaybeder. Uzun dönemli yatırım anlayışına sahip olan bireyler için piyasanın ayılarla sınavı önemsizdir çünkü ayı piyasası sadece bir süreçtir ve uygun şartlar oluştuğunda yeniden yükseliş gelecektir.
Kısa dönemli yatırım anlayışında olan yatırımcılar için ayı piyasası nedir sorusu önemli bir sorudur çünkü ayı piyasası ciddi bir risktir ve bu riski yönetecek dinamikleri belirlemeden piyasaya girerlerse, ayıların baskısıyla yaşanan değer kaybını daha fazla kaldıramayıp yüksek değerlerle aldıkları hisselerini daha düşük değerlerden satmak zorunda kalacaklardır. Hissenin fiyatı bu sürece bağlı olarak her periyodun açılış ve kapanışında daha düşük seviyelerde oluşacaktır.
Peki Ayı Piyasası ne zaman gerçekleşir ve ayılar ne zaman gelir? Piyasaların kilit parçası olan fiyatın şekillenmesi tamamıyla bireylerin anlık psikolojik kararlarıyla olmaktadır. Bireyler herhangi bir nedenle elindeki malı almaya veya satmaya meyilli olabilir. Milyonlarca insanın kendi fayda maksimizasyonu ile aldığı kararların önceden bilinmesi imkansızdır ve bu nedenle de fiyatların ne yöne gideceği tahmin edilemez. Bu durumda aksiyon alabilmek için sadece teknik analiz verileri ile anlamlı olasılıklar üretilerek öngörüler belirlenebilir. Bu doğrultuda ayıların ne zaman geleceği de önceden bilinemez. Ancak ayıların geldiği piyasanın verileriyle belirlenebilir.
Bu yazıyı bitirmeden önce, eğer ilgilenirseniz, Borsanın İzinden Atölye’deki eğitimlerime göz atmak ister misiniz?
