Evet dostlar, Twitter’da paylaştığım ve sevildiğini düşündüğüm şu Trader Tipleri ve Boom&Bust Trader yazısını siteye de koymak istedim. Yavaştan başlıyorum. Konular kafamda dağıınıktı, umarım iyi toparlayıp iyice yazıya aktarabilmişimdir. Trade Psikolojisi açısından iyi bir zincir oldu bence.
Başlamadan önce, aşağıya üç tane grafik bırakıyorum. Grafiklerin sağa giden çizgisi geçen zamanı, yukarı giden çizgisi sizin toplam SERMAYENİZİ anlatıyor. Sizce bu 3 grafik neyi anlatıyor?
Bu üç grafik, aslında 3 farklı Trader tipini anlatıyor. Piyasada çok kaba bir tanımla, üç temel Trader tipi var.
- Sürdürülebilir Kazanç Sağlayanlar
- Genelde Kaybedenler
- Boom and Bust Trader’lar.
Bu zincirdeki asıl konumuz aslında üçüncüsü. Yani Boom and Bust Trader dediğimiz başlık. Bunu Türkçe’ye çevirirsek, “önce çoşan-sonra batan” gibi çevirebiliriz. (bilemedim, daha iyi bir çeviri olursa kabulüm 🙂 ). Bu kimlikte kendinizden çok şey bulacaksınız. Ama Boom and Bust Trader kısmına geçmeden önce, ilk iki tipten de bahsedeceğim.
Trader Tip 1
İlk TİP 1 , borsada bazı şeyleri çözmüş, düşük risk alan, para/risk yönetimini iyi bilen, duygulardan arınmış, kuralları/sistemi olan, iyi teknik analiz bilen Trader tipi. Dikkat ettiyseniz, okların açıları çok dik değil, daha düşük açıyla yükseliyor sermaye. Ara ara kayıplar oluyor (ki bu çok normal). Bu kayıplara terminolojide “draw-down” denir ve Profesyonel Trading dünyasında çok çok önemli bir KPI (gösterge)’dır.
Neden TİP 1’de okların açıları çok yüksek değil? Çünkü bu adam, alacağı normalin üstünde riskli bir kararın bu önceki tweette bahsettiğim draw-down’ı, yani sermayedeki küçülmeyi doğrudan etkileyeceğini ve bunun da psikolojisini darmadağın edeceğini bilir. Buna izin vermez, az riskli kağıtlarla, az riskli hareketler yapar, stopları keskindir, kaybın büyümesine kesinlikle izin vermez. Portföy yapar, bir hisse kaybediyorsa, diğeri kazanır, dipte risk büyümez. Uçan kaçan sığ hisseler peşinde koşmaz. Dolayısıyla, hem teknik analizi, hem para/risk yönetimini hem de trade psikolojisini iyi çözmüş adam, TİP 1 Trader’dır. Sürdürülebilir para kazanır, kasayı yavaş yavaş, sağlam büyütür. Kontrolü hiç bir zaman kaybetmemeye çalışır. Şimdi Tip 2’ye geçelim.
Trader Tip 2
Tip 2, aslında bilgisi de, kendisi de, psikolojisi de Trade etmeye uygun olmayan Trader’dır (aslında Trader değildir). Arkadaşından duymuştur borsayı, kendi araştırmıştır, birileri para kazanmıştır, heves eder, aklı buradadır, kolay yoldan zengin olmak ister. Hevesle gelir. Ne okur, ne izler, ne çalışır. Kendini geliştirmez. Twitter höstadlarından kağıt dilenir. Mynet finans’ta en çok konuşulan kağıtları alır. Telegram gruplarında cirit atar. Boş, bomboş bir tipolojidir. Bunlar en fazla 1 yıl sonra zaten elenir gider. Dolayısıyla, Tip 2 Trader’ı hızlı geçiyorum. Çünkü onlar genelde kendilerine bir şeyler satılan bir pazar olarak konumlanır piyasada. Biri hisse pazarlar, biri telegram grubu üyeliği satar, biri VIP abonelik satar. Elenir giderler. Gelelim Tip 3’e. Asıl olay burada.
Trader Tip 3: Boom&Bust Trader
Tip 3’ün grafiği tekrar aşağıya alıyorum. Ne demiştik bu Tip 3 Trader için? Boom and Bust Trader. Grafiğe dikkat edin, oklar inanılmaz dik. Yani sermaye ciddi şekilde yükseliyor kısa vadede. Tip 3 Trader, ilk 6-7 trade’inden ciddi paralar kazanıyor. Umutlanıyor.
İyice bağlanıyor piyasaya, 6-7 trade’den sonra kasasını büyütüyor, 50bin, 100bin daha koyuyor. Eğer risk-para yönetimi biliyorsa, bildiği her şeyi unutuyor. Bilmiyorsa, daha büyük risklere giriyor. Sonra ne oluyor peki? Çok basit, tek bir trade’de, evet, sadece tek bir trade’de, toplamda 9-10 trade’de kazandığı tüm parayı kaybediyor. Çünkü stop yapamıyor, psikolojisini yönetemiyor, piyasaya teslim oluyor, kaybı kabullenemiyor, parasını-kendisini tanımıyor, sistemi yok. 6-7 aydır, 8-9 trade’de kazandığı tüm parayı tek bir trade’de kaybedince, sinirleniyor. Piyasaya küsüyor, spek’e bok atıyor, açıkçıları suçluyor, dış güçler diye bağırıyor. Çünkü kazanıyordu, 8-9 trade başarılıydı, ne oldu da tek bir trade’de tüm para gitti? Kendisinden olamaz, çünkü kendisinden olsa, niye 8-9 trade’de kazanmış olsun değil mi? Suçlu mutlaka başkaları. Soyut veya somut birileri. Tabi, bu suçlama hep başkasına yönlendiği için, özeleştiri yok, gelişim alanı kapalı. O sinirle, tekrar işleme giriyor.
Şanslıysa yine aynı döngüye başlıyor, kazanıyor, kazanıyor, sonra tek trade’de hepsini kaybediyor. Bu tür Trader’lara mesela bu yolculuğa başladığı üçüncü, dördüncü ayda halini hatrını sorsanız şunu der: “abi harikayım, her gün %5’lik hisse buluyorum, zengin olacağım”. Gel gelelim, kazın ayağı öyle değil. İşler ters dönünce, elin ayağına dolaşıyor, stop olamıyorsun, tüm paranı tekhisseye gömüyorsun, çok açılıyorsun, ihtiyacın olan parayı sokuyorsun, hatalı olduğunu kabul etmiyorsun vesaire. Böylece tek bir hatalı hareketinde para pul oluyor.
Yani aslında, bu tür Boom and Bust Trader’larla belki yılın 6. ayında sermayeni karşılaştırsan, adamın senden iki katı fazla kazancı vardır. Ama 12. ayda sermayeni karşılaştırsan, adamın kasası sıfırlanmış olabilir. Dolayısıyla dostlar, şuna geliyor muhabbet:
Bu işin rüzgarına, hayaline, balonuna kapılmayın. Ne kişiler gördüm, Borsa’dan zengin olacaktı 6. ayda. 12. ayda “abi ne yapıcam, eşime çoluğuma çocuğuma nasıl anlatıcam mevzuyu” diye ağlıyordu. Piyasanın yalanı dolanı çoktur. Eğer teknik analistseniz, bu işin tek doğrusu, iyi bir teknik analiz bilgisinin yanına, çok daha iyi bir sistem kurmak, disiplinle bu sistemi takip etmek, kurallardan, kaidelerden kesinlikle uzaklaşmamak, parayı, riski ve psikolojiyi iyi yönetmektir.
Acele etmeyin, yavaş ama sağlam adımlarla eğitin kendinizi. Hiç bir hisse kaçmıyor, hiç bir piyasa kapanmıyor. Borsa’da fırsatlar bitmez. “uçtu, kaçtı” bize yaramaz. Nerede yavaş ama risksiz para varsa, eyvallah, biz oradayız. Bu şekilde sermayenizi %50-%60 büyütmeniz olası. Gayet mümkün. Ama, boom and bust olursanız, belki 6. ayda %300 büyütürsünüz sermayeyi. Ama sonumuz aynı olmaz. Siz elenirsiniz, ben kalırım bu piyasada.
Bilmiyorum derdimi anlatabildim mi dostlar, çok fazla hazırlanmadan, biraz bodoslama girdim konuya ama, hiç bir yerde emeksiz, tersiz, kansız, gözyaşısız kolay para yok. Ruslar ne demiş? Bedava peynir, sadece fare kapanında olur. Piyasada ölmeyin de, gerisi kolay 🙂
Eğer yazımı sevdiyseniz, sosyal medya hesaplarınızda paylaşmayı unutmayın arkadaşlar. Çok sağolun, teşekkürler, selamlar.
Borsada işlem yapmak isteyen her insanı piyasa mülakata sokar 1. mülakat TİP2 dir eğer başarısız olursan aynı zamanda vazgeçmezsen tekrar girebilirsin sonunda başarılı olana kadar. başarılı olduktan sonra 2. mülakat TİP3’tür burda da her başarısızlıkta başa dönersin sonunda bunu da tecrübe edip başarana kadar ve mülakat sonucunda kabul edildiğin iş de TİP1’dir hayırlı olsun 🙂
Teşekkürler
Teşekkürler
Aslında tip 3 olarak başlayıp, tepenin dönüşünde tip 1’e dönüşebilenler var. Öyle bir zamanda denk geldim ki size..Geçmişten gelen aşinalığım sayesinde sermayemi 1.5 ay gibi bir sürede %70 büyütüp, iki günde %20’sini kaybettiğim dönemlere denk geliyor.
Şimdi ise en baştan başladığım yazılarda buraya kadar geldim, günceli yakaladıktan sonra videolar ile eksik kalan parçaları tamamlayacağım. Sonrasında kendi çizimlerimi yapıp kendi kafamdaki tarz ile çok ufak tutarlarda trade yapmaya başlayacağım. Sonuçları irdeleyip, aksayan yanları bulacağım. Akabinde belki sabit bir sermaye ile trade yapmaya başlarım.
Tepenin dönüşünde girdiğim nakit pozisyonu da kurda kuşa yem olabileceğimi anladığım için hiç bozmadım sayenizde 🙂
İbrahim Bey 3.Tip olarak beni anlatmışsınız burada . 1 haftadır günde 7-8 saat sitede okuyorum. yapılacak tüm yanlışları eksiksiz bir şekilde yapmışım.( birilerinden hisse tüyosu almak dışında) Hiç bişey kendi irademle olmamasına rağmen nasıl bu kadar cahil olabilmişim ve aynı zamanda nasıl bu kadar özgüvenli anlamıyorum. Bu düşüşle birlikte Şubatta s&p de dünyanın parasını kazandım. 200 den fazla kontratla yüzlerce pips .Hatta bu iş bu kadar kolaysa insanlar neden sızlanıyor diye de düşündüm. Yürüyüşüm değişti. kazandığım paranın büyüklüğünden etrafımdaki herseyin fiyat ederi küçülüverdi. herseye satın alınabilir hale geldi. bir dahaki ay milyon dolar olur vs. gibi şimdi yazmaya bile utandığım düşünceler. SONRASINDA İSE
Aynı hızda tekrar hepsini kaybettim.( anaparam duruyor) Sürekli hesaplaşma içine girdim. Bu kadar kolaysa yaptıysam yine yaparım dedim ve yaptım. sonra yine kaybettim. 40 defa strateji değiştirdim. “aç gözlü olma oğlum hergün 3 bin 5 bin neyine yetmiyorlardan birgünde 70 bin -100 bin kazanmalara kadar.
Biryerde dinlemiştim , “acemilerin başına gelebilecek en büyük felaket ilk girdiklerinde büyük paralar kazanmasıdır” diye, işte ona yakalandım şu an.
Arınmam lazım. Zihnimi dinlendirip sadeleşmem lazım, Bilgiye saygı duymam lazım ve yediğim dayağı unutmam lazım. Çok çok çalışmam lazım. En büyük dezavantajım ( gündelik yaşamımda da böyle) büyük riskleri almaya meyilli karakterim. bunu nasıl dizginleyeceğimi bilmiyorum.umarım hepsini yapabilirim.
Şu an en azından neleri yapabileceğimi öğrendim sizin sayenizde. yapıp yapamamak başka birşey.
Bu kadar büyük emekle oluşturulan bir site ne kadar teşekkür etsem azdır.
yaşamda ne yaparsanız yapın ilham verebiliyorsanız doğru iş yapıyorsunuzdur. sizin yaptığınızda bu
yüzlerce insan buraları okuyor ve içinden 10 kişinin bakış açısı değişse emin olun büyük iş yapmış olursunuz. çünkü o 10 kişi de başkalarını aydınlatacaktır. sizin sadi abi sayesinde aydınlandığınız gibi.
sağlıcakla kalın
Özetle ilk 3 ay cok düşük sermeya 100 tl lik miktarkarla 1000 tl ile girdim bu ise sonra baktım eksiye girmedim 2000 tl ye çıkardım sermayeyi yine 100 tl lik hisseler alıyorum, ekim 2020 ye geldik gecen 6 ayda % 20 portföy degerim arttı aylik % 3, 3 tane borsa kitabi okudum çizdim, yotube tweter garafik ve videolari izledim, özetle ilk 1 yıl staj ve öğrenme olarak görüyorum 9 ayı % 30 ile kapatirsam fena degil değip 2 yila 10 bin tl ye çıkaracağım sermayeyi, excel yaptim kendime herseyi yazıyorum kacta aldim kacta sattım, tradeview de giriş çıkış destek direnc yerleri işaretliyorum ki sistem oluşturayim, ve bu site gercekten harika bilgiler öğrendim