Dostlar, buralarda olanlarla biraz gevezelik yapalım. Bazı önemli konulardan bahsedeceğim. Bir Trader olarak, şu Twitter ortamında veya Whatsapp/Telegram gruplarının vasat sohbetlerinde nasıl psikolojik tehlikelerle karşı karşıya olduğunuzu anlatacağım. Ucundan, kıyısından bu sizi Trade Psikolojisi konusunda da etkiliyor tabi ki.
Öncelikle, herkesin bir planı, bir programı vardır mutlaka hayatta. Bir hayali, bir gelecek dizaynı vardır. Olmasa neden bir Trader olmak istesin. Neden paradan para kazanmak istesin. Büyük bir hayat planının bir parçası da budur. Hayatı pozitif bir beklentiyle yaşarsınız çünkü aksi senaryoda yaşamanın bir anlamı kalmaz.
Ancak, diğer işlerden farklı olarak, bu Trading işinin giriş eşiği çok düşüktür. Bir Cafe açmanın bile maliyeti şu an 300-400bin. Meslek sahibi olmak için üniversite okuman gerek mesela. Sınavlar, kendini kanıtlama, ofis açma vesaire. Trading öyle mi? bin lirası olan bir hesap açabilir, hemen al sat yapabilir. Trade Psikolojisi, Risk Yönetimi filan hak getire.
Üstelik Twitter’a girip 100bin lirası varmış gibi caka satabilir. İster katılın ister katılmayın, bir işin giriş eşiği ne kadar yüksekse, işi yapanın camianın ortalaması da o kadar yüksektir. Doktor adam 6 sene okumuş, üstüne TUS’a girmiş, bir sürü engel aşmış. İster istemez en odunu bile tezgahdan doğru düzgün bir adam/kadın olarak çıkar. Cafe işleten adam ister istemez alı satı, esnaflığı, ticareti öğrenir, çevreden görür bir şeyler de sınıf atlar.
Örnekler uzatılabilir. Trading öyle değildir ama. Trading’de sokakta yüzüne bakmayacağınız, konuşsanız aptala döneceğiniz adam da 1 gün içerisinde hesap açıp işlem yapabilir. Ha yapsın, sorun değil, ancak benden uzakta yapsın değil mi? Değil. Çünkü sana yakın yapıyor. Nerede sana yakın yapıyor? Burada işte, Twitter’da. İster istemez dahil olduğun bir Telegram grubunda. Bir Whatsapp sohbetinde. Bir hashtag’de buluşuyorsun bu adamla. Bir forumda adama MARUZ kalıyorsun. Anlatabiliyor muyum? E bir de hepimiz Türk’üz. Uzmanlık hastalığımız var. En iyisini biz biliriz, en mükemmeli bizizdir.
En güzel hisseyi sen buldun / En güzel stobu sen oldun / En iyi trader sensin / En güzel parayı sen kazandın. ah Peki peki anladık 🙂
Diğerlerinin Trade Psikolojisi Üzerindeki Etkisi
Ne dedik, normalde yüzüne bakmazsın bu adamın, ama bu adam sana bir şeyler yazıyor. Saçmalıyor, saçmaladığını bilmeden. Neler neler diyor. Tüm doğruları yanlışlıyor. Yanlışları doğruluyor. Mesela Geçen hafta “endeks yükselir” demişsindir, şartlar değişir, fikrin değişmiştir. “bu hafta endeks düşer” dersin. Bu esneklik bir trader olarak yetkinliktir. Gurur duymalısın çünkü piyasayı takip ediyorsun. Ama bu adama sorsan “döneksin” der.
Hissenin stop seviyesi gelmiştir, satarsın. Bu bir sigortadır. Yapılması gerekendir. Çünkü nadir de olsa yapmazsın, sana denk gelir patlarsın. Ama aksi ya fiyat döner, tuzaklar. Bu da normaldir. Ama adama sorsan “salağa bak silkelendi” der. “Yükseliş mumu görmeden almam” dersin, çünkü dibi bulma derdin yoktur, otobüse ikinci duraktan binmek istersin ki gideceği yönü iyice bilesin. Yüksekten alır, daha yüksekten satarsın. Bu harika bir yetkinliktir, riski azaldır. Adama sorsan “dibi bulamadı gerizekalı” der.
Yapılan 10 paçalın belki 8’i kurtarır maliyetini, ama 2’sine denk gelirsen ölürsün. Hem riski azaltırsın hem batık maliyetini. O 2’sine denk gelmemek, piyasaya o şansı vermemek bir beceridir. Ama bu adama sorsan “paçal yapsaydı kurtarırdı kamil” der, bıyık altından gülerek. Riski yönetmek için portföy yaparsın, ki düşüşlerde tek hissede yakalanma. Biri düşerken diğeri çıksın, ortalamada dipte kazan. 2’si düşer, 2’si çıkar, başabaş devam eder portföy. Adama sorsan “salağa bak tek hisseye gömse şimdi 100binlik olmuştu” der.
“hedef koyma, trendi sür, büyük kazançlar her portföy için gereklidir, portföyün itfaiyesi büyük kazançlardır” dersin. Kağıdı tutarsın. Kağıt döner, %40 kazanç, %25’e düşer. Adama sorsan “bu adamda kafa yok, %15’i masada bıraktı” der. Kısacası dostlar, millet bir sürü şey der, ağızları torba değil ki büzesin. Ben bu adamları görmem, takip etmem, denk gelmemeye çalışırım. Ama görsem de takmam, çünkü kendimi de, sistemimi de tanıyorum. Ama sen takma asıl dostum, sen takma. Sakın bunları kaale alma. Trade Psikolojisi mevzusu önemlidir, bunların bu konuyu yıpratmasına izin verme.
At gözlüğünü tak, kendi sistemine, stratejine odaklan. Acele etme, yavaş ilerle. Riski büyütme. Sakin kal. Trendi sürmeye çalış. Sistem kur. Trade Psikolojisi tarafını sakın hafife alma, risk yönetiminde ilerle, her defasında üstüne koy. Performansını cüzdanından takip et.
Ve unutma: Diğerleri cehennemdir.
(Diğer Trade Psikolojisi yazıları için linke tıkla!)
Bu tarz yazılar en sevdiğim ve bana en çok yardımcı olan yazılar. Soluksuz okuyorum.