Herkese merhabalar. Son zamanlarda aramıza yeni katılan ve trader(veya)yatırımcı olmak isteyen dostlar, Twitter hesabımdan veya buradaki analizlerimden, yazılarımdan bazı borsa terimlerini anlamadıklarını, bu kelimelerin karşılığını bulabilecekleri bir sözlük olup olmadığını sıkça sormaya başladılar.
Her geçen gün daha da genişleterek büyüttüğümüz bir Borsa Sözlüğümüz var ancak tabi ki hızımıza yetişmekte zorlanıyor. O yüzden, eskiden beri ve son zamanlarda sıkça kullandığım bazı İngilizce (veya Türkçe) tabirlerin karşılıklarını buraya yazmak, size anlattıklarımı anlamanızda bir nebze daha yardımcı olmak istedim.
Buyrun, anlamakta zorlandığınız veya “bu ne demekti ya?” dediğiniz borsa terimlerinin İngilizce ve Türkçe karşılıkları aşağıdadır.
Sık Kullandığım Bazı Borsa Terimleri
Breakout: Buna Türkçede KIRILIM da diyebiliriz ancak Breakout kelimesi kırılımdan daha güçlü bir anlam ifade ediyor. İçerisinde bir coşku, borsa diliyle “hacim” mevcut. Yüksek debili, yüksek hacimli, güçlü bir suyu tutan büyük bir barajın, uzun süre dayandıktan sonra birden delinmesini ve suyun o delikten hızlı bir şekilde püskürmesini hayal edin. İşte, bu kelimeyi de, fiyatın uzun süredir geçemediği ama geçmek üzere sıkıştığı veya yataya bağladığı yeri yüksek hacim ve gövdeli bir mumla, yani MOMENTUMLA, yani İVMELİ BİR ŞEKİLDE geçmesi anlamında kullanıyorum. Aşağıda birkaç Breakout örneği koyuyorum:
Fake Breakout: Bu yukarıda anlattığım hareketin “sahte” çıkması, desteksiz çıkması, gerekli hareketi yapamaması sonucu fiyatın olduğu gibi geri gelmesi anlamına geliyor. Yani, breakout sonrası kırılımın yönüne doğru hareket etmesi gereken fiyat, gerekli ivmeyi yakalayamıyor ve geri dönüyor. Böylece fiyat hareketi FAKE (FEYK diyorum bazen komiklik olsun diye) çıkıyor. Bu manzaranın bozulduğunu gösteiryor.
Setup: Setup kelimesinin tam Türkçe karşılığını bulamadık. Vardır mutlaka ama ben içime sindirerek kullanabileceğim bir karşılığını bulamadım. Setup demek bir kurulum, bir manzara demek, olgunlaşmış bir grafik demek, hareketine başlamak üzere tetiklenmiş bir fiyat hareketi demek. Yani, “harika setup” diye paylaştığım bir grafik, “kurulum tamamlanmış, harekete başlama ihtimali yüksek grafik” demek.
LTF: Bu kısaltmanın İngilizce karşılığı Lower-Time-Frame. Yani “düşük zaman dilimleri”. “Yau kardeşim, “düşük zaman dilimleri” diye bir karşılık varken neden Low Time Frame diyorsun, üstelik bir de kısaltıyorsun, LTF diyorsun, yazsana şunun direkt Türkçesini” demeyin, ben de Türkçeme aşığım, çok severek ve onu koruyarak kullanırım ancak terminolojide köken dil önemli, bazı terimlerin Türkçe karşılığı tam oturmuyor, orijinal karşılıklarını kullanmak daha açıklayıcı oluyor.
Her neyse, Lower Time Frame, genel anlamda günlük altı zaman dilimleri için kullanılıyor. Yani bir zaman dilimi mesela 5 dakikalıksa, 15 dakikalıksa, saatlikse LTF olarak etiketleniyor. LTF’yi genelde Scalper’lar ve Day Traderlar kullanır çünkü LTF bolca fırsat demektir. Bolca mum, bolca fiyat hareket, daha fazla dalga demektir. Daha fazla paraya çevrilebilecek pozisyon demektir. Ancak aynı oranda da yüksek riski vardır çünkü çok yüksek bir “tuzak” olasılığı taşır. Fiyat hareketleri daha volatildir, hareketler feyk çıkabilir, fiyat birden geri dönebilir, çok fazla stop edebilir kişiyi. O yüzden LTF daha risklidir. Neye göre? HTF’ye göre. Peki HTF nedir?
HTF: Bu kısaltmanın İngilizce karşılığı ise “Higher-Time-Frame”dir. Yani “yüksek zaman dilimleri”. Günlük dahil, günlüğün üstü her zaman dilimi Higher Time Frame olarak geçer. Bu zaman dilimlerini genelde swing traderlar, position traderlar kullanır ve genelde kapanışa odaklanırlar. Bu traderlar kendilerini HTF’de daha rahat hissettileri için hiç LTF’ye girmezler, tüm sinyallerini takip ettikleri HTF’den alırlar.
Dikkat ettiyseniz, 4 saatlik, yani eski ismiyle seanslık zaman dilimini ne LTF’ye, ne HTF’ye koydum. Çünkü o tam ortası, kimisi onu LTF’de görüyor, kimisi HTF’de. Bana sorarsanız, ben de HTF’ye daha yakın görürüm 4 saatlik zaman dilimini. Ancak seans mantığı kalktığı için aslında 4 saatlik de anlamını yitirdi. Eskiden borsalar öğleden önce 4 saat, öğleden sonra 4 saat şeklinde iki seansta işlem görürdü (yurt dışı dahil). Sonradan vadeli endeksler çıktı, öğle tatili kaldırıldı vesaire derken artık sürekli işlem var neredeyse. O yüzden seanslık tam karşılamıyor hikayeyi. Yine de 4 saatlik güzel bir zaman dilimidir. Ben kullanmam ama kullanana mani olmam, anlarım, saygı duyarım.
Manzara Bearish: Genelde analizi yaptıktan sonra, eğer fiyat düşmeye daha meyilli ise, analizin altına “manzara bearish” veya “bearish gözüküyor” tarzı bir ekleme yapıyorum. Bu ne demek? Yani “manzarada ayılar daha baskın, düşüş ihtimali daha yüksek, dikkatli olmakta fayda var” demek istiyorum. Bildiğiniz gibi BEAR ayı demek ve AYI da finansal piyasalarda düşüşü simgeleyen hayvandır.
Manzara Bullish: Bu da yukarıdakinin tam tersi. Eğer analiz sonrası fiyat yükselmeye daha meyilli ise, analizin altına “manzara bullish” veya “bullish gözüküyor” tarzı bir ekleme yapıyorum. Bu da şu demek: “bu manzarada boğalar daha baskın, fiyatın yükselme ihtimali daha yüksek”. Bildiğiniz gibi BULL boğa demek ve BOĞA da finansal piyasalarda yükselişi simgeleyen hayvandır.
Retail Trader: Bu kelimeyi de sık kullanıyorum. Bu kelimenin aslında bizim borsa jargonuna tam çevirisi, Küçük Yatırımcı, yani KY. Küçük Yatırımcı ne demek? Parası kısıtlı, imkanları kısıtlı, bilgiye ulaşma kapasitesi kısıtlı, düşük bütçeli ancak borsada, finansal piyasalarda çeşitli pozisyonlar alıp para kazanmaya çalışan senin benim gibi ortalama yatırımcı veya ortalama Trader. Bu kişilerin parası fiyatı oynatmaya yetmez, büyük fonlar veya profesyonel yatırımcılar-traderlar gibi bilgiye ulaşmaları kolay değildir (mesela bir Bloomberg hesapları yoktur, yeterli networke sahip değillerdir, insider bilgi alma ihtimaller düşüktür vs.). Retail Trader’lar, endüstrinin en kalabalık ancak en zayıf halkalarıdır.
Smart Money: Bu kelime de, Akıllı Para dediğimiz kavram. Yani, finans endüstrisinin, borsaların en profesyonelleri, en zenginleri, bilgiye ulaşma imkanları olan, çeşitli önemli kişileri tanıyan, networkleri sağlam, şirketler içerisinden bilgi alabilecek güçleri olan, fiyatları hareket ettirecek kadar yüksek kapitalleri olan kişiler. Yatırım fonları, profesyonel yatırımcılar, yatırım bankaları, balinalar.
Aklıma geldikçe buraya ekleme yaparım. Ek olarak, sitemizdeki BORSA SÖZLÜĞÜNE de bakmak isteyebilirsiniz diye düşünüyorum. Herkese bol kazançlar, sağlıklı günler.
