Market Cap (Piyasa Değeri) Nedir?

Sevgili arkadaşlar, Kripto piyasasının tüm dünyada bu kadar popüler olmasından sonra, coinlerin piyasa değeri, yani market cap’i oldukça merak edilmeye ve aranmaya başlandı.

Ancak market cap terimi yeni bir terim değil, şirketler için de eskiden sıklıkla kullanılan bir terimdi. O yüzden, bu konuyu biraz detaylandırmamız gerekir diye düşündük.

Öncelikle, Piyasa değeri (Market Cap), bir şirketin veya coinin veya herhangi bir varlığın borsadaki toplam değerini ifade eder. En basit haliyle, şirketin veya coinin fiyatı ile dolaşımdaki adet (arz) sayısının çarpımıyla hesaplanır.

Şirketlerin ve coinlerin büyüklüklerini karşılaştırmada, yatırım kararlarında ve endeks ağırlıklandırmalarında sıkça kullanılır. Ancak unutulmamalıdır ki, piyasa değeri şirketin gerçek değeri veya karlılığı hakkında doğrudan bilgi vermez.

Yazının bundan sonrasını bir şirket üzerinden anlatacağız.

Market Cap Nedir?

Market cap, Türkçesiyle piyasa değeri, bir şirketin borsa üzerindeki toplam değerini gösteren temel finansal göstergelerden biridir. Bu değer, bir şirketin hisse senedi fiyatı ile halka açık (dolaşımdaki) hisse sayısının çarpılmasıyla hesaplanır:

Piyasa Değeri = Hisse Fiyatı × Dolaşımdaki Hisse Sayısı

Bu formül bize yalnızca bir sayı vermez; aynı zamanda piyasaların o şirkete biçtiği değeri, yani yatırımcı algısını da yansıtır. Hisse fiyatındaki ani değişimler veya dolaşımdaki hisse sayısında yapılan artış/azalışlar doğrudan piyasa değerine etki eder.

Piyasa değeri, yatırım dünyasında bir şirketin büyüklüğünü ve sektördeki konumunu anlamak için en çok başvurulan göstergelerden biridir. Örneğin bir şirketin piyasa değeri 10 milyar TL seviyesindeyse bu hem yatırımcı ilgisinin hem de şirketin ölçeğinin bir işaretidir. Ancak bu değerin nasıl yorumlanacağı yatırımcının risk profiline, stratejisine ve hedeflerine göre değişebilir.

Trade yapan yatırımcılar için market cap, genellikle bir hissedeki hareket potansiyelini ve likiditeyi değerlendirirken dikkate alınır. Küçük piyasa değerli şirketlerde daha yüksek volatilite görülürken, büyük piyasa değerine sahip şirketler genellikle daha stabil fiyat hareketlerine sahiptir. Bu fark, kısa vadeli al-sat kararlarında önemli bir değişken olarak karşımıza çıkar.

Piyasa değeri, kendi başına mutlak bir karar göstergesi olmasa da doğru bağlamda okunduğunda bir hisseye dair temel resmi çizen önemli bileşenlerden biridir.

Market Cap Nasıl Hesaplanır?

Piyasa değeri hesaplamak oldukça kolaydır. Şirketin:

• Güncel hisse fiyatı
• Dolaşımdaki (serbest) hisse sayısı

Bilinirse doğrudan çarpılarak piyasa değeri bulunur. Hisse bölünmesi (split) veya temettü ödemeleri bu değeri doğrudan değiştirmez çünkü hisse sayısı ve fiyatı aynı oranda değiştiği için piyasa değeri sabit kalır.

Diyelim ki XYZ Holding A.Ş. isimli bir şirketin borsada işlem gören hisse fiyatı 25 TL ve toplamda 400 milyon adet dolaşımdaki hissesi var.

Piyasa Değeri = 25 TL × 400.000.000 = 10.000.000.000 TL

Bu hesaplama sonucuna göre XYZ Holding’in piyasa değeri 10 milyar TL olarak belirlenir. Yatırımcılar bu şirketi değerlendirirken bu büyüklüğü göz önünde bulundurur.

Market Cap Türleri Nelerdir?

Piyasa değeri baz alınarak şirketler aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

Bu sınıflama yatırım stratejilerinde de farklılık yaratır. Küçük sermayeli şirketler büyüme potansiyeli sunarken, büyük sermayeli şirketler genelde daha istikrarlıdır.

Market Cap Yatırım Kararlarında Neden Önemlidir?

Piyasa değeri, bir şirketin piyasadaki algılanan büyüklüğünü gösterir. Bu da şu konularda önemlidir:

• Risk ve Getiri Dengesi: Küçük cap hisseler daha yüksek getiri sunabilir ama volatilitede yüksektir. Büyük cap hisseler daha stabil olur.
• Portföy Çeşitlendirme: Farklı market cap’lere sahip hisseler, portföydeki riskin dengelenmesini sağlar.
• Endeks Ağırlığı: BIST 30, S&P 500 gibi endeksler piyasa değeri ağırlıklı olduğu için, büyük şirketlerin performansı endeksi daha fazla etkiler.

Market Cap ile İlgili Yanlış Bilinenler

• Yüksek Market Cap = Yüksek Karlılık değildir: Piyasa değeri büyüktür ama zarar açıklayan şirketler olabilir.
• Piyasa Değeri = Gerçek Şirket Değeri değildir: Şirketin borcu, varlıkları ve nakit durumu bu hesapta yer almaz.
• Split ve Temettü Değişiklik Getirmez: Hisse bölünmesi veya temettü ödemesi sonrası hisse fiyatı değişse de piyasa değeri aynı kalır.
• Manipülasyon Riski: Özellikle küçük cap hisseler ve kripto varlıklar, “pump and dump” gibi yöntemlerle manipüle edilebilir.

Market Cap ile Diğer Finansal Göstergeler Arasındaki İlişki Nedir?

Piyasa değeri, tek başına bir şirketin tüm finansal durumunu anlatmaz. Bu yüzden, diğer finansal göstergelerle birlikte değerlendirilmesi gerekir. İşte öne çıkan birkaç temel ilişki:

• Fiyat/Kazanç (F/K) Oranı: F/K oranı, piyasa değerinin şirketin yıllık net karına oranıdır. Piyasa değeri yüksek ama karlılığı düşük bir şirketin F/K oranı yüksektir, bu da hisse senedinin “pahalı” olduğunu gösterebilir.
• Defter Değeri (PD/DD): Piyasa değeri, şirketin bilanço üzerindeki özkaynak değerinden (defter değeri) çok daha yüksekse, bu şirketin geleceğine dair beklentilerin yüksek olduğunu; tersi durumda ise düşük güveni veya olası riskleri gösterebilir.
• Borçluluk Oranı: Piyasa değeri yüksek olan bazı şirketlerin borç yükü de yüksek olabilir. Bu durumda yatırımcıların mutlaka borç/özsermaye oranı gibi göstergelere de bakması gerekir.
• Temettü Verimi: Piyasa değeri büyüyen ama temettü vermeyen şirketlerle, daha mütevazı büyüklüğe sahip ama düzenli temettü dağıtan şirketlerin yatırım profili farklıdır. Bu fark, portföy tercihlerine doğrudan etki eder.
• Sektör Ortalamaları ile Kıyas: Piyasa değeri, şirketin sektöründeki benzer firmalarla karşılaştırıldığında daha anlamlı hale gelir. Aynı sektörde yer alan firmaların F/K veya PD/DD gibi oranlarına göre pozisyon almak, daha sağlıklı bir analiz sunar.

Piyasa Değeri mi Yoksa Hisse Fiyatı mı Daha Önemlidir?

Yatırımcılar için hisse fiyatı cazip görünse de piyasa değeri şirketin genel büyüklüğünü ve yatırımcıların şirkete toplamda biçtiği değeri gösterir. Örneğin 10 TL fiyatla işlem gören bir hisse, 1 milyar TL piyasa değerine sahip olabilirken; 100 TL fiyatlı bir başka hisse sadece 100 milyon TL’lik bir piyasa değerine sahip olabilir. Bu nedenle hisse fiyatı tek başına anlamlı değildir — şirketin değeri, piyasa değeri ile ölçülür.

Piyasa Değeri Bir Şirketin Gerçek Değerini Yansıtır Mı?

Hayır, piyasa değeri her zaman şirketin “gerçek” değerini yansıtmaz. Piyasa değeri, yatırımcıların şirket hakkındaki algısına göre şekillenir. Bu algı:

• Gelecek beklentileri
• Sektörel haber akışı
• Makro ekonomik veriler

gibi etmenlerle değişebilir. Gerçek değer (intrinsic value) için detaylı finansal analiz, nakit akışı ve borçluluk oranları gibi veriler gereklidir.

Yüksek Piyasa Değeri Her Zaman İyi Midir?

Yüksek piyasa değeri genellikle şirketin istikrarını ve sektördeki gücünü işaret eder. Ancak bu her zaman “iyi” anlamına gelmez:

• Şirket pahalı olabilir (yüksek F/K oranı).
• Büyüme potansiyeli sınırlı olabilir.
• Piyasa beklentisi çok yüksek olduğu için küçük bir olumsuz gelişme bile hissede büyük satışlara neden olabilir.

Bu yüzden yüksek market cap’li hisseler genellikle daha az riskli ama daha düşük getirili olur.

Piyasa Değerinde Karşılaşılan Manipülasyonlar Nelerdir?

Piyasa değeri, hisse fiyatına bağlı olduğu için özellikle düşük hacimli şirketlerde kolaylıkla manipüle edilebilir. En yaygın yöntemler:

• Pump & Dump: Hissede suni alım baskısı yaratarak fiyatı yükseltmek ve sonra yüksekten satış yapmak.
• Yanıltıcı Haberler: Gerçek dışı açıklamalarla fiyatı yukarı çekmek.
• Düşük Hacimle Oynama: Düşük işlem hacimli hisselerde fiyat çok az işlemlerle yön değiştirir.

Bu nedenle yatırımcılar, özellikle düşük piyasa değerine sahip hisselerde dikkatli olmalıdır.

Piyasa Değeri Bir Şirketin Borçlarını Kapsar Mı?

Hayır. Piyasa değeri yalnızca şirketin özsermayesinin piyasa tarafından değerlenmiş halidir. Yani şirketin borçları bu hesaplamada yer almaz. Şirketin toplam yükümlülüklerini göz önünde bulundurmak isteyen yatırımcılar, Firma Değeri (Enterprise Value) gibi daha kapsamlı göstergelere bakmalıdır:

Firma Değeri = Piyasa Değeri + Net Borç

Kripto Paralarda Piyasa Değeri Neden Bu Kadar Dalgalı?

Kripto varlıklarda piyasa değeri şu şekilde hesaplanır:

Fiyat × Dolaşımdaki Token Miktarı

Ancak fiyatlar;

• Küçük yatırım hacimleri
• Büyük yatırımcı (balina) etkileri
• Regülasyon haberleri
• Spekülatif alım-satımlar

gibi nedenlerle ciddi dalgalanmalara açıktır. Bu da kripto paraların piyasa değerini kısa sürede sert şekilde yukarı ya da aşağı hareket ettirebilir.

Market cap konusunu kısaca toparlamak istersek;

Piyasa değeri (Market Cap), bir varlığın toplam değerini gösteren, fiyat ile dolaşımdaki miktar çarpımıyla hesaplanan temel bir finansal göstergedir.

Yatırımcılar için büyüklük, risk ve getiri potansiyelini değerlendirmede kritik öneme sahip olsa da tek başına bir şirketin gerçek değerini veya karlılığını yansıtmaz. Bu nedenle, sağlıklı yatırım kararları için F/K oranı, borçluluk durumu ve defter değeri gibi diğer finansal göstergelerle birlikte değerlendirilmelidir.

Özellikle küçük piyasa değerli varlıklarda manipülasyon riski yüksek olduğundan, yatırımcıların dikkatli olması ve kapsamlı analiz yapması gerekir.

Borsanin Izinden

Araştırma Ekibi

Borsanın İzinden Araştırma Ekibi olarak size trading terimlerini, güncel finans haberlerini, finans başlıklarını, borsalar, forex ve kripto market ile ilgili en son gelişmeleri ve bilinmesi gerekenleri aktarıyoruz.

 [email protected]  http://borsaninizinden.com