Herkese merhaba sevgili arkadaşlar. Bugünkü yazımızda sizlere özellikle temel analistlerin oldukça sık kullandığı ve önemli bir değerlendirme ölçütü olan PD/DD, yani piyasa değeri/defter değeri rasyosunu anlatacağım. Hazırsanız başlayalım.
PD/DD Nedir? Piyasa Değeri ve Defter Değeri Nedir?
PD/DD oranı, şirketlerin hisse senetlerini değerlendirirken kullanılan en yaygın finansal göstergelerden biridir. Bu oran, bir şirketin piyasa değeri ile defter değeri arasındaki ilişkiyi gösterir ve yatırımcılar için önemli bir analiz aracıdır. Peki, PD/DD oranı nasıl hesaplanır ve bu oranın yatırım stratejilerindeki önemi nedir?
Bunların detayına girmek için önce size piyasa değeri ve defter değeri konularında bilgi vermem gerekiyor.
Piyasa Değeri Nedir?
Piyasa değeri (market capitalization), bir şirketin halka açık tüm hisse senetlerinin toplam değerini ifade eder. Piyasa değeri, şirketin borsa fiyatları üzerinden hesaplanır ve şu formülle bulunur:
Piyasa Değeri = Hisse Fiyatı x Hisse Senedi Sayısı
Bir örnekle ilerleyelim, bir şirketin şu an işem gören hisse senedi fiyatı 50 TL ise ve o şirketin 1 milyon adet hissesi varsa piyasa değeri 50 milyon TL’dir.
Bu iki rakam birbiriyle çarpılarak bulunur.
Piyasa Değeri Neye Göre Belirlenir?
Piyasa değeri, şirketin büyüklüğü, karlılığı, büyüme potansiyeli, piyasa koşulları ve sektör dinamikleri gibi birçok faktöre bağlı olarak belirlenir ancak en nihayetinde şirketin işlem gördüğü borsadaki arz ve talep şirketin hisse senedinin fiyatlarını etkileyeceği için, arz ve talebin oluşturduğu hisse senedi fiyatı, şirketin piyasa değerini belirler.
Dolayısıyla yatırımcıların şirkete olan talebi ve beklentileri, piyasa değerinde büyük rol oynar. Örneğin, büyüme potansiyeli yüksek bir teknoloji şirketinin piyasa değeri genellikle daha yüksek olur. Çünkü o şirketin hikayesi yatırımcılar tarafından satın alınır, hisseye daha çok para girer, böylece fiyat artar.
Defter Değeri Nedir?
Defter değeri (book value), bir şirketin aktiflerinden borçlarının çıkarılmasıyla elde edilen net varlık değeridir. Şirketin özkaynakları olarak da adlandırılan bu değer, bilanço üzerinden hesaplanır:
Defter Değeri = Toplam Varlıklar- Toplam Borçlar
Özellikle uzun vadeli yatırım stratejilerinde, defter değeri şirketin gerçek değerini yansıtmada önemli bir kriter olabilir.
Piyasa Değeri ile Defter Değeri Arasındaki Fark Nedir?
Piyasa değeri, şirketin piyasa koşullarına, yatırımcı beklentilerine ve piyasada oluşan arz talep dengesine göre dalgalanırken, defter değeri muhasebe kayıtlarına dayanır. Piyasa değeri genellikle şirketin gelecekteki büyüme potansiyelini yansıtırken, defter değeri geçmişteki performansını baz alır. Bu iki değer arasındaki fark, şirketin borsadaki değerlemesi hakkında önemli bilgiler verir.
HBDD (Hisse Başı Defter Değeri) Nedir?
Hisse başı defter değeri, şirketin defter değerinin hisse başına düşen kısmını ifade eder. Şu şekilde hesaplanır:
HBDD = Defter Değeri / Hisse Sayısı
Bu oran, yatırımcıların şirketin gerçek varlık değeri hakkında fikir sahibi olmasını sağlar.
PD/DD Oranı Neyi Gösterir?
PD/DD oranı, şirketin piyasa değerinin defter değerine oranını gösterir. Şu formülle hesaplanır:
PD/DD Oranı = Piyasa Değeri / Defter Değeri
Bu oran, yatırımcıya şirketin borsadaki fiyatının, defter değerine göre ne kadar pahalı ya da ucuz olduğunu gösterir. PD/DD oranı 1’in altında ise, şirketin piyasa değeri defter değerinden daha düşük; 1’in üzerinde ise piyasa değeri defter değerinden daha yüksek demektir.
Örneklerle PD/DD Oranı Nasıl Yorumlanır?
Örnek 1: Bir şirketin piyasa değeri 100 milyon TL, defter değeri ise 80 milyon TL ise, PD/DD oranı 1,25 olacaktır. Bu durumda şirketin piyasa değeri, defter değerine göre %25 daha pahalıdır.
Örnek 2: Başka bir şirketin piyasa değeri 50 milyon TL, defter değeri ise 60 milyon TL ise PD/DD oranı 0,83 olur. Bu da şirketin borsada defter değerine göre %17 daha düşük fiyatlandığını gösterir.
Bu örnekler, şirketin potansiyelini değerlendirirken PD/DD oranının ne kadar kritik bir gösterge olduğunu ortaya koyar.
PD/DD İncelerken Dikkat Edilmesi Gereken Detaylar
- Şirketin sektörü
- Faaliyet gösterdiği piyasanın durumu
- Şirketin büyüme potansiyeli
- Geçmiş dönem performansı
- Kar marjları ve özkaynak kârlılığı
Bunların hepsi PD/DD incelenmesinde dikkate alınması gereken alt başlıklardır.
PD/DD Değeri Hisse Senedinin Fiyatını Nasıl Etkiler?
PD/DD değeri, hisse senetlerinin fiyatlanmasında önemli bir etkendir. Yüksek PD/DD oranına sahip bir hisse senedi, piyasada “pahalı” olarak kabul edilebilirken, düşük PD/DD oranı daha ucuz bir değerlemeyi işaret eder. Ancak, düşük PD/DD oranı her zaman fırsat anlamına gelmez; şirketin gelecekteki potansiyeli de göz önüne alınmalıdır.
Trade Stratejisinde PD/DD Değerinin Yeri
PD/DD oranı, özellikle uzun vadeli yatırımcılar için kritik bir gösterge olsa da swing traderlar ve kısa vadeli yatırımcılar için de zaman zaman faydalı olabilmektedir. Trade stratejileri belirlerken, PD/DD oranının düşük olduğu hisse senetlerinde dip alım fırsatları değerlendirilebilir.
PD/DD Neden Önemlidir? Sınırları Nelerdir?
PD/DD oranı, şirketlerin borsa performansını ve yatırım potansiyelini analiz etmekte kritik bir rol oynar. Ancak, tek başına yeterli bir gösterge değildir. Şirketin finansal durumu, sektördeki konumu ve gelecekteki büyüme potansiyeli de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
PD/DD Oranı ve Özkaynak Karlılığı İlişkisi
PD/DD oranı, özkaynak kârlılığı (ROE) ile birlikte değerlendirildiğinde daha kapsamlı sonuçlar sunar. Yüksek PD/DD oranına sahip bir şirketin özkaynak kârlılığı düşükse, şirketin borsada aşırı değerlenmiş olabileceği düşünülebilir. Bu da şirketi “pahalı” hale getirir, dolayısıyla yatırım için uygun bir şirket olmayabilir.
Ancak tüm bunlar çok fazla boyutu olan hesaplamalardır, bu tarz fiyatlamalarda hiçbir zaman tam net bir çıktı almak mümkün değildir. Diğer tüm verilerle birlikte değerlendirilmelidir.
PD/DD Oranını Diğer Finansal Oranlarla Birlikte Nasıl Kullanabiliriz?
PD/DD oranı, F/K (Fiyat/Kazanç) ve FD/FAVÖK (Firma Değeri/Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi Kâr) gibi diğer finansal oranlarla birlikte değerlendirildiğinde daha net bir analiz sunar. Yatırımcılar bu oranları kombine ederek daha sağlam bir yatırım stratejisi oluşturabilir.
PD/DD Kaç Olmalı?
PD/DD oranının ideal bir değeri yoktur. Ancak genel kabul görmüş bir kural, 1’in altındaki oranların ucuz, 1’in üzerindeki oranların pahalı olduğudur. Ancak bu durum, her sektörde ve şirkette değişkenlik gösterebilir.
Sektörler Arası PD/DD Oranı Farkları Neden Oluşur?
PD/DD oranı, sektörler arasında büyük farklılıklar gösterebilir. Örneğin, teknoloji sektöründeki şirketler genellikle yüksek PD/DD oranına sahipken, daha oturmuş ve düşük büyüme oranlarına sahip sektörlerde PD/DD oranları daha düşük olabilir.

Ibrahim Babadagi
Yazar1984 yılında İzmir'de doğdum. Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olduktan sonra, çeşitli firmalarda satış yöneticiliği yaptım. 2009'dan beri finansal piyasalarda trading ile ilgiliyim.