Tahsisli Sermaye Artırımı Nedir? Hisseyi Nasıl Etkiler?

Merhaba arkadaşlar, borsa yolculuğumuzda hepimizin karşısına çıkan en kritik gelişmelerden biri kesinlikle tahsisli sermaye artırımları. Şirket bir anda KAP’ta “tahsisli artırıyoruz” duyurusu yapıyor, hisse bir bakıyorsunuz tavan oluyor ya da tam tersi yere yapışıyor. Peki bu iş tam olarak nasıl çalışıyor, neden şirketler bu yola başvuruyor ve en önemlisi bizim cebimize, portföyümüze nasıl yansıyor? Gelin birlikte en baştan, en net haliyle konuşalım.

Tahsisli Sermaye Artırımı Nedir?

Tahsisli sermaye artırımı, şirketin yeni çıkaracağı payları herkese değil, önceden belirlenmiş belirli kişi ya da kurumlara satması demek. Bu kişiler genelde stratejik yatırımcılar, büyük fonlar, mevcut ortaklar ya da şirketle uzun vadeli iş birliği yapacak kurumsal oyuncular oluyor. İşin en önemli kısmı şu: bu süreçte mevcut ortakların rüçhan hakkı genellikle tamamen ya da kısmen kısıtlanıyor.

Yani normal bedelli artırımlarda olduğu gibi “ben de param kadar pay alayım” deme şansın olmuyor. Yeni paylar doğrudan seçilmiş yatırımcılara gidiyor ve şirket kasasına nakit giriyor. Bu yöntem özellikle halka açıklık oranı düşük şirketlerde kontrolü koruma, hızlı fon toplama ve güçlü ortak kazanma açısından sık tercih ediliyor. Peki şirketler neden bu kadar seviyor bu yöntemi?

Tahsisli Sermaye Artırımı Neden Yapılır?

Şirketler tahsisli artırımı bir finansman aracı olarak gördüğü kadar stratejik bir hamle olarak da kullanıyor. Bazen acil nakde ihtiyaç duyuluyor, bazen de uzun vadeli vizyonu paylaşan bir ortak isteniyor.

Bu nedenleri netleştirecek olursak:

• Hızlı ve düşük maliyetli nakit girişi sağlamak.
• Stratejik ortaklarla uzun vadeli iş birliği kurmak.
• Borçluluk oranını düşürüp bilançoyu temizlemek.
• Yeni yatırımlar, Ar-Ge veya yurtdışı projeleri finanse etmek.
• Kontrolü kaybetmeden sermaye yapısını güçlendirmek.
• Halka arz gibi uzun ve masraflı süreçlerden kaçınmak.

Kısacası tahsisli artırım, şirketin “hemen, hedefe yönelik ve kontrolü elimde tutarak” para bulmasının en etkili yollarından biri. Şimdi gelelim milyon dolarlık soruya…

Tahsisli Sermaye Artırımı İyi midir? Hisseyi Nasıl Etkiler?

Bu sorunun net bir “evet” ya da “hayır” cevabı yok arkadaşlar, tamamen nasıl yapıldığına ve hangi şartlarda geldiğine bağlı. İyi yönetilen bir tahsisli artırım hisseyi uçururken, kötü yönetileni ise uzun yıllar toparlanamıyor.

Mesela şirket büyüme hikayesini güçlendirmek için bilinen bir fonla anlaşıp makul bir iskontoyla artırımı yapıyorsa piyasa bunu genelde alkışlıyor. Çünkü gelen para doğru projeye harcanacak, şirket değerlenecek. Ama bilanço zayıfken, yüksek iskontoyla, “borç kapatacağız” açıklamasıyla geliyorsa küçük yatırımcıda güven kaybı yaratıyor ve hisse sert satış yiyor.

Kısaca:

• İyi senaryo → güçlü ortak + makul iskonto + şeffaf kullanım amacı = hisse genelde pozitif
• Kötü senaryo → yüksek iskonto + borç kapatma + kim olduğu belirsiz alıcı = hisse genelde negatif

O zaman şimdi en merak edilen kısmı hesaplayalım.

Tahsisli Sermaye Artırımı Nasıl Hesaplanır?

Teorik fiyat ve seyrelme oranı hesabı çok basit ama etkisi büyük. Formül şu:

Teorik Hisse Fiyatı = (Eski Piyasa Değeri + Getirilecek Nakit) ÷ (Eski Pay Sayısı + Yeni Pay Sayısı)

Örnek verelim: Bir hisse 100 milyon lot, fiyatı 50 TL, piyasa değeri 5 milyar TL. Şirket %100 tahsisli artırımla 100 milyon lot yeni pay çıkarıyor ve bunları 40 TL’den (yani %20 iskonto) satıyor. Getirilecek nakit = 100 milyon × 40 TL = 4 milyar TL Yeni toplam lot = 200 milyon Teorik fiyat = (5 + 4) / 200 milyon = 45 TL

Yani hisse 50 TL’den 45 TL civarına yakınsayacak. Seyrelme oranı da %50 oluyor çünkü lotun yarısı yeni yatırımcılara gitti.

İskonto ne kadar yüksekse teorik fiyat o kadar aşağı çekiyor. Bu yüzden iskontonun %15-25 bandında kalması genelde daha az tepki çeker.

Tahsisli Sermaye Artırımı Yapan Hisseler Nasıl Takip Edilebilir?

En kolay ve en güvenilir yol KAP takibi. Şirketler yönetim kurulu kararı, SPK başvurusu ve onay süreçlerini KAP üzerinden duyurmak zorunda. TradingView, Investing ya da Matriks gibi platformlarda “KAP bildirim” filtreleri var, oradan “tahsisli” kelimesini aratabilirsiniz. Ayrıca Borsa İstanbul’un “Özel Durum Açıklamaları” sayfası ve MKK’nın “Sermaye Artırımı” sekmesi de altın değerinde. Ben şahsen telefonuma “tahsisli” ve “sermaye artırımı” kelimelerini bildirim olarak kurdum, saniyesinde haberim oluyor.

Tahsisli Sermaye Artırımı Ne Kadar Sürer?

Süreç genelde 2-4 ay arasında tamamlanıyor. Yönetim kurulu kararı → SPK’ya başvuru → SPK onayı (2-6 hafta) → izahname onayı → payların tahsis edilenlere devri → borsada işlem görmeye başlama. En hızlısı 45-60 gün, en uzunu ise 4-5 ay sürebiliyor.

Tahsisli Sermaye Artırımı Kimlere Yapılır?

Genellikle şu profillere gidiyor:

• Yabancı fonlar ve kurumsal yatırımcılar
• Özel sermaye fonları (private equity)
• Mevcut büyük ortaklar
• Şirkete teknoloji, pazar ya da know-how getirecek stratejik ortaklar
• Grup şirketleri ya da iştirakler

Bazen “nitelikli yatırımcı” şartı aranırken bazen de doğrudan isim belirtiliyor. KAP açıklamasında “belirli yatırımcılara” yazıyorsa genelde isimler sonradan açıklanıyor.

Diğer Sermaye Artırım Çeşitleri Nelerdir?

Sermaye artırımı denince akla üç ana yöntem geliyor. Her birinin mantığı ve etkisi farklı.

Şirketin sermayesi iki yoldan artıyor: içeriden (bedelsiz) ya da dışarıdan (bedelli). Tahsisli ise bedellinin özel bir türü.

• Bedelli sermaye artırımı: Herkese ya da rüçhan hakkı kullananlara nakit karşılığı pay satılır.
• Bedelsiz sermaye artırımı: İç kaynaklardan (kar, yedek akçe) sermayeye ekleme yapılır, para girişi olmaz.
• Tahsisli sermaye artırımı: Yeni paylar sadece belirli yatırımcılara satılır, rüçhan hakkı kısıtlanır.

Hangi yöntem seçilirse seçilsin, önemli olan getirilen kaynağın nereye harcanacağı ve şirketin hikâyesinin devam edip etmeyeceği.

Arkadaşlar, tahsisli artırım ne tamamen kötü ne de tamamen iyidir. Doğru fiyattan, doğru ortağa ve doğru projeye yapılıyorsa hisseyi uzun vadede yukarı taşır. Ama yüksek iskonto + şeffaflık eksikliği + borç kapatma kokusu varsa dikkat.