Sharpe Oranı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Sevgili arkadaşlar, finansal özgürlüğe giden yolda, risk ve getiriyi dengeleme sanatı, adeta bir ip üzerinde yürümeye benzer. Her yatırımcı, attığı her adımda ne kadar risk aldığının ve bu riske karşılık ne kazandığının net resmini görmek ister. Bunu görmek için kullanılabilecek hayati araçlardan biri de sharpe oranıdır.

Piyasada birçoğumuzun odak noktası genellikle “en çok kazandıran” yatırımlar olsa da, tecrübeli bir trader için asıl önemli olan, kazancın ne kadar risk alınarak elde edildiğidir. Bir portföyün ne kadar cazip olduğunu anlamanın yolu, yalnızca getiriye bakmaktan değil, bu getirinin oynaklığını da hesaba katmaktan geçer.

Sharpe oranı, bir yatırımın risksiz bir seçeneğe göre ne kadar ek getiri sağladığını ölçerken, bu ekstra getirinin yol açtığı dalgalanmayı da hesaba katmanıza olanak tanır. Bu gösterge, hem portföyünüzün geçmiş performansını analiz etmek hem de geleceğe yönelik yatırım kararları açısından size yol göstermek için teknik analiz içerisinde önemli bir yere sahiptir. Şimdi, bu güçlü metriğin ne olduğunu ve piyasadaki yerini daha yakından inceleyelim.

Sharpe Oranı Nedir?

Sharpe oranı, bir portföyün ya da tek bir yatırımın getirisi ile üstlenilen riski arasındaki ilişkiyi gösteren önemli bir ölçüttür. 1966 yılında Nobel Ödüllü Amerikalı ekonomist William Sharpe tarafından geliştirilmiş ve günümüzde de onun adıyla anılmaktadır. Basitçe ifade etmek gerekirse bu oran, yatırımcının kafasındaki “Yapacağım yatırım, alacağım riske değer mi?” sorusuna matematiksel bir cevap sunar.

Finansal Varlıkları Değerleme Modeli’ni (CAPM) temel alan bu oran, riske göre düzeltilmiş getiriyi hesaba katar. Genellikle bir yatırımın riskini ayarlayarak performansını ölçmek için kullanılır. Oranın değeri ne kadar yüksekse, alınan risk miktarına göre getirinin o kadar iyi olduğu kabul edilir.

Sharpe Oranı Nasıl Yorumlanır?

Sharpe oranının yaratıcısı William F. Sharpe bu metriği, oynaklık başına ek getiri olarak tanımlamıştır. Yorumlanması, temelde elde edilen oranın büyüklüğüne bağlıdır. Bu oran, alınan birim risk başına risksiz getiriye kıyasla ne kadar ek getiri elde edildiğini ifade eder ve yapılacak yatırımın değerlendirilmesinde önemli bir metriktir.

Teorik olarak yorumlamak gerekirse, daha yüksek Sharpe oranı her zaman daha olumlu bir risk/ödül durumuna işaret eder. Örneğin, iki farklı fonun getiri oranları benzer olsa bile, Sharpe oranı daha yüksek olan fon, aynı getiriyi elde etmek için daha az risk (daha düşük oynaklık) almış demektir.

Oranların sayısal karşılıkları yatırımcının risk toleransına ve piyasa koşullarına göre değişse de genel kabul görmüş bazı yorumlama eşikleri mevcuttur:

• Yetersiz (1’den az): 1’in altındaki Sharpe oranı değerleri yatırımın risksiz getiriden fazla kazanç sağlayamadığını ve aldığı riske değmediğini gösterir.
• Kabul Edilebilir (1 – 1,99): Bu aralık, alınan birim risk başına eşit miktarda ek getiri beklendiğini (1) veya olumlu bir performans sergilendiğini gösterir.
• Çok İyi (2 – 2,99): Bu orana ulaşan yatırımlar yüksek performans olarak düşünülür ve güçlü potansiyele sahiptir.
• Mükemmel (3’ten büyük): 3 ve üzeri oranlar, en iyi ve en risksiz yatırımlara işaret eder.

Pratikte ise bu yorumlama, fon karşılaştırmaları için çok önemlidir. Örneğin Yönetici A’nın portföy getirisi %20, Yönetici B’nin getirisi ise %30 olsun. Sharpe Oranı’na baktığımızda A’nın 2 oranına sahip olduğu, B’nin oranının ise sadece 0,5 olduğu ortaya çıkıyorsa, bu, B’nin A’dan önemli ölçüde daha fazla risk aldığı anlamına gelir. Yani B, yüksek getirisini yüksek riskle açıklamaktadır, bu da kayıp yaşama şansının daha yüksek olduğu anlamına gelir.

Sharpe oranının yorumlanması, bize bir yatırımın risk-ödül dengesi hakkında net bir fikir verse de asıl neyi ölçtüğünü ve teknik analiz içindeki görevini anlamak, bu metriğin gücünü tam olarak kavramak için gereklidir. Bu ölçütün hangi değişkenler üzerinden hareket ettiğini inceleyelim.

Sharpe Oranı Neyi Ölçer?

Sharpe oranı, temel olarak bir yatırımın riske kıyasla ne kadar fazla getiri sunduğunu ölçer. Bu metrik, yatırım dünyasının en önemli pusulalarından biri olarak kabul edilir. Sharpe oranının ölçtüğü en kritik nokta, yatırımın sahip olduğu risk primidir. Risk primi, yatırım getirisinden risksiz oranın çıkarılmasıyla elde edilir ve üstlenilecek riski minimuma çekebilmek için önemlidir. Bu değer için yatırımın ortalama getirisi hesaplanır ve getirinin risksiz getirilerden ne kadar fazla olduğu ve riskinin ne kadar yüksek olduğu göz önünde bulundurulur.

Sharpe oranı ile bir portföyün risksiz varlıklara kıyasla performansını ölçebilirsin. Aynı zamanda bir portföyün geçmiş performansını değerlendirmek için de işe yarar. Bu oran, özellikle fon yöneticileri ve analitik düşünen, profesyonel yatırımcılar için önemlidir, çünkü portföy yönetimi kararlarının performansının ölçülmesinde risksiz getiriye göreceli kazancı dikkate alır.

Sharpe Oranı Nasıl Hesaplanır?

Sharpe oranının hesaplanması, aslında risksiz bir yatırım aracının getirisinden ne kadar uzaklaşıldığını ve bu uzaklaşmanın yarattığı dalgalanmanın ne olduğunu matematiksel olarak ifade etmektir. Hesaplama için risksiz getiri oranını beklenen getiri oranından çıkarmak ve elde edilen sonucu standart sapmaya bölmek yeterlidir.

Sharpe Oranı Formülü:

Formüldeki değerler ise şu anlamlara gelir:

• R1 veya R2 (Portföy Getirisi/Beklenen Getiri): Analiz edilen varlığın gerçekleşen ya da beklenen getirisidir. Örneğin, fonun aylık getiri ortalamasını temsil eder.
• Rf (Risksiz Getiri Oranı): Sıfır risk içeren bir yatırımın getiri oranıdır.
• σi veya StdDev Rx (Standart Sapma): Portföyün riskini ve oynaklığını ifade eder. Standart sapma, elde edilecek dönemsel getirinin finansal varlığın ortalama getirisinden pozitif ya da negatif yönde ne kadar farklılaşabileceğini ölçmekte kullanılır.

Hesaplama sonucunda elde edilen oran yüksekse yatırımın riske dayalı getiriye göre iyi olduğu anlamına gelir.

Sharpe Oranı En Yüksek Fonlar Nelerdir?

Yatırımcılar açısından Sharpe oranı yüksek fonlar, düşük oranlı fonlara göre daha cazip olarak değerlendirilir. Yüksek Sharpe oranı, fonun riskten arındırılmış getirisinin yüksek olduğunu, yani nispeten daha az risk alarak daha iyi bir getiri sağladığını gösterir. Bu fonlar, riskten uzak yatırım arayanlar için idealdir. Ancak bu oranlar piyasa koşullarına ve fon yöneticilerinin stratejilerine göre sürekli değişebilir. Bu nedenle yatırım yapmadan önce daima güncel verileri kontrol etmek önemlidir.

Genel eğilimlere ve güncel verilere göre Sharpe oranı yüksek çıkan fonlar, genellikle şu alanlarda yoğunlaşmaktadır:

• Enerji Emtiaları: Petrol ve doğal gaz gibi alanlarda yatırım yapan fonlar.
• Kıymetli Maden Fonları: Altın ve gümüş gibi değerli madenlere yatırım yapan bu fonlar, enflasyona karşı koruma ve risk çeşitlendirmesi arayan yatırımcılar için idealdir.
• Hisse Senedi ve Bireysel Emeklilik Fonları: Uzun vadeli yatırımcılar için cazip seçenekler sunan bu fonlar, özellikle yüksek getirili dönemlerde yüksek Sharpe oranları ile öne çıkabilir.
• Karma ve Değişken Fonlar: Farklı varlık sınıflarına yatırım yaparak riski dağıtan ve dengeli bir portföy sunan bu fonlar, cazip Sharpe oranları sunar.

Not: Sharpe oranı yüksek olan fonlar, her zaman en çok kazandıran fonlar ile aynı olmayabilir. Önemli olan, getirinin kalitesidir.

Sharpe Oranı En Düşük Fonlar Nelerdir?

Sharpe oranı en düşük fonlar, genellikle 1 ve daha altında değere sahip olan fonlardır. Düşük Sharpe oranı, fonun taşıdığı risk karşılığında risksiz yatırıma göre anlamlı bir ek getiri sağlayamadığını gösterir. Bu, yatırımın kötü bir risk-ödül dengesine sahip olduğu anlamına gelebilir.

Düşük Sharpe oranı fonun riskli olduğunu gösterse de bu her zaman kötü bir yatırım seçeneği olduğu anlamına gelmez. Yüksek getiri potansiyeline sahip fonlar da (yüksek oynaklık nedeniyle) düşük Sharpe oranına sahip olabilir.

Yatırımcılar, fon seçimi yaparken sadece tek bir göstergeye (Sharpe oranına) bakmamalı; fonların yatırım stratejileri, yapıları ve yatırım yapılması planlanan dönemin uzunluğu gibi birçok unsuru dikkate almalıdır. Sharpe oranının negatif olması (Ri < Rf), alınan risk karşılığında risksiz yatırım alternatifine göre ek getiri sağlanamadığını gösterir ve bu durumda yatırım kararı tekrar değerlendirilmelidir.

Sharpe Oranı Kaç Olmalıdır? Standart Bir Değer Var Mıdır?

Sharpe oranının tek bir standart değeri yoktur. “Kötü” olarak kabul edilebilecek bir oran, yatırımcının risk toleransına ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişir. Ancak finansal analizde kabul görmüş bazı eşikler ve genel beklentiler mevcuttur.

Sharpe oranının 1 olması (bire eşit olması), alınan birim risk başına eşit miktarda ek getiri beklendiğini gösterdiği için eşik değer olarak nitelendirilebilir. Genel olarak 1’den düşük bir Sharpe oranı, risksiz seçeneklere kıyasla getirinin alınan riski tamamen karşılamadığını gösterdiği için kötü olarak kabul edilir.

İdeal aralıklar şu şekildedir:

• 1- 2 arası: Olumlu ve iyi olarak düşünülebilir.
• 2 ve üzeri: Yüksek performans ve çok iyi bir oran olarak tercih edilir.
• 3 ve üzeri: Mükemmel ve en risksiz yatırım potansiyeline sahip yatırımları belirtir.

Bu noktada önemli olan kriter, oranın yüksekliğidir. Sayı ne kadar yüksek olursa, alınan risk miktarına göre varlığın getirisi o kadar iyi kabul edilir. Öte yandan, Sharpe oranını doğru okuyabilmek için mutlaka emsal karşılaştırması yapmak gerekir. Eğer sizin portföyünüzün Sharpe oranı 1 iken, emsallerin ortalama Sharpe oranı 1’in üzerindeyse, sizin elde ettiğiniz 1 oranı bu sefer kötü yatırım anlamına gelebilir.

Düzeltilmiş Sharpe Nedir?

Düzeltilmiş Sharpe oranı, klasik Sharpe oranının içerdiği bazı istatistiksel eksiklikleri gidermek için kullanılan farklı yöntemlerin genel adıdır. Klasik Sharpe oranı, getirilerin normal dağılımlı olduğunu varsayar. Ancak bu varsayım her zaman doğru olmayabilir ve getirilerin asimetrisini (eğikliğini) veya uç değerlerinin ne kadar sık meydana geldiğini (kurtosisini) dikkate almaz.

Düzeltilmiş Sharpe’ın kullanım amacı, özellikle getirilerin normal dağılım göstermediği durumlarda, ortalama sapması yüksek olan fonların tespit edilmesidir. Uzmanlar, düzeltilmiş Sharpe’ın en iyi performans ölçütü olduğunu ifade eder.

Düzeltilmiş Sharpe oranını elde etmek için en yaygın kullanılan yöntemler şunlardır:

• Sortino Oranı: Negatif getirileri hesaba katar ve bu sayede yatırımın risk-ödül dengesini daha iyi yansıtır.
• Sterling Oranı: Uç değerleri de hesaba katarak yatırımın genel riskini daha iyi yansıtır.
• Kırmızı Sharpe Oranı: Negatif getirilerin boyutunu hesaba katar ve yatırımın potansiyel kayıplarını daha doğru bir şekilde yansıtır.

Sharpe oranı ile birlikte düzeltilmiş Sharpe oranı yüksek olan fonlar, piyasada en iyi yatırımlar olarak görülür.

Risk Serbesti Getiri Oranı Nedir?

Risk serbesti getiri oranı (Rf), teorik olarak sıfır risk içeren bir yatırımın getiri oranını ifade eder. Bir başka deyişle, bu oran, bir yatırımcının sermayesini hiçbir risk almadan elde edebileceği minimum getiriyi gösterir. Bu oran, Sharpe oranı formülünde, yatırımcının riskli varlıkta üstlendiği ek risk için uygun şekilde tazmin edilip edilmediğini görmek amacıyla kullanılır.

Risk serbesti getiri oranı olarak genellikle:

• Hazine bonosu
• Kısa vadeli mevduat
• Devlet tahvilleri

gibi düşük riskli kabul edilen, güvenilir kamu veya finansal araçların getirileri esas alınır. Risksiz kabul edilen bu yatırımlar, vadelerinin sonunda elde edilecek kazancın önceden belirli olduğu varsayıldığı için, getirilerinin standart sapması genellikle sıfır alınır.

Sharpe Oranı Neden Önemli?

Sharpe oranı, yatırımcıların ve fon yöneticilerinin portföylerini değerlendirirken dikkate almaları gereken en önemli metriklerden biridir.

Sharpe oranı, yatırımcılar için şu nedenlerle hayati öneme sahiptir:

• Risk-Ödül Dengesini Gösterir: Yatırımın risk-ödül profilini ölçerek, yatırımcının ağır riskleri üstlenmeden ne kadar fazla getiri elde edebileceğini gösterir.
• Performans Kalitesini Belirler: Yalnızca getirinin yüksekliğini değil, bu getirinin riske göre düzeltilmiş kalitesini gösterir. Böylece yatırımcı, yüksek getirinin arkasındaki yüksek ve potansiyel olarak kabul edilemez riski görebilir.
• Karşılaştırma Olanağı Sunar: Farklı yatırım stratejisine sahip fonları veya portföyleri aynı risk-getiri çerçevesinde karşılaştırma imkanı sunar.
• Portföy Yönetimini Destekler: Fon yöneticileri tarafından, gelecek dönemde farklı varlıklara ilişkin beklentiler kullanılarak, fon içindeki varlıkların portföy ağırlıklarının Sharpe oranını maksimize edecek şekilde ayarlanması mümkündür.

Fonların Sharpe Oranları Nasıl Takip Edilir?

Yatırım fonlarının geçmiş dönem getirisi ve standart sapması ile hesaplanan Sharpe oranı, yatırımcılara fonun alınan risk karşılığında ne kadar getiri sağladığını gösterir. Fon almak isteyen yatırımcılar, bu oranları takip ederek yatırım kararlarını destekleyebilir.

Sharpe oranları, genellikle şu yollarla takip edilebilir:

• Portföy Yönetim Şirketlerinin Web Siteleri: Çoğu portföy yönetim şirketi, kendi web sitesinde bulunan Aylık Fon Bülteni gibi yayınlarda, yönettiği fonların Sharpe oranlarına ilişkin bilgileri paylaşır.
• Fon Detay Sayfaları: İlgili portföy yönetim şirketlerinin web sitelerindeki fon detay sayfaları üzerinden fon bilgileri, günlük fon getirileri ve diğer performans ölçütlerine ulaşılabilir.
• Aracı Kurum ve Mobil Uygulamalar: Yatırımcılar, aracı kurumların web siteleri ve mobil uygulamaları üzerinden de

ilgi duydukları fonların bilgilerini takip edebilirler.

Bu verileri düzenli olarak takip etmek, yatırımcıların Sharpe oranı yüksek fonları tespit etmesine ve bilinçli yatırım kararları almasına yardımcı olur.

Gördüğünüz gibi arkadaşlar, Sharpe oranı, yatırım dünyasında sadece getiriyi değil, getirinin kalitesini, yani risk karşılığında elde edilen ek kazancı ölçen, vazgeçilmez bir metrik olarak karşımıza çıkıyor. Trade odaklı düşünen her yatırımcı için, yüksek getirinin sadece yüksek risk almakla değil, alınan birim riskin karşılığını fazlasıyla vermekle mümkün olduğunu gösterir.

En iyi yatırım kararları, şansa değil, analitik düşünceye ve bu tür teknik göstergelerin titizlikle incelenmesine dayanır. Unutmayın ki 1’in altındaki bir oran, risksiz getiriye göre üstlenilen riske değmediğini gösterirken, 2 ve üzeri oranlar, yüksek performansın ve dengeli bir portföyün en net işaretidir. Finansal özgürlüğe giden yolda, portföyünüzün bu pusulasını doğru okumayı ihmal etmeyin.