Sevgili dostlar, herkese merhaba. Bu yazımda sizlere özellikle yatırımcıların belli hassasiyetlere sahip bir kısmının sıklıkla kullandığı, araştırdığı, dikkat ettiği bir endeksten, Katılım Endeksinden bahsedeceğim.
İsterseniz başlayalım.
Katılım Endeksi Nedir?
Katılım endeksi bir borsa endeksidir ancak diğer borsa endekslerinden bir farkı vardır. Nedir bu fark? Katılım endeksi aslında islami finans ilkelerine uygun olarak oluşturulan bir borsa endeksidir.
Peki bu ne demek? Yani aslında, bu endeks, sadece islami kurallara uygun şekilde faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerini bir araya getirir ve yatırımcılara, İslami prensiplere uygun yatırımlar yapma imkânı sunar.
Katılım endeksi, geleneksel borsa endekslerinden farklı olarak, faizli işlemler ve haram kabul edilen faaliyetlerden kaçınan şirketleri içerir.
Katılım Endeksinin Amacı Nedir?
Katılım endeksinin temel amacı, faiz ve İslami kurallara uygun olmayan işlemlerden uzak durmak isteyen yatırımcılara alternatif bir yatırım endeksi sunmaktır. Bu endeks, yatırımcılara etik ve dini hassasiyetlerine uygun yatırımlar yapma olanağı sağlayarak, İslami finans piyasalarının büyümesine katkıda bulunur. Bu endeksin şirketleri tüm ticari işlemlerini etik ve dini hassasiyetlere ve kurallara uygun yapar.
Katılım Endeksi Nasıl Oluşturulur?
Katılım endeksine alınacak şirketin uyması gereken bazı kriterler vardır. Bu kriterlere uygun bir işleyişe sahip olduğunu kanıtlayan şirketler bu endekse alınır. Bu kurallar genelde İslami kurallardır.
Mesela, şirketlerin faizle ilişkili işlemler yapmaması, alkol, kumar, tütün ve silah ticareti gibi haram kabul edilen alanlarda faaliyet göstermemesi örnek temel kriterlerden bazılarıdır.
Bu şirketler, ancak İslami finans prensiplerine uygun oldukları doğrulandıktan sonra endekse dahil edilir.
Katılım Endeksi Hisseleri Nelerdir?
Katılım endeksine kote olan şirketler düzenli olarak kontrol edilir ve listelenir. Uygunluklarını korudukları takdirde sürekli olarak bu endekste kalırlar.
Örneğin, Türkiye’deki BIST Katılım Endeksi’nde, Aselsan, Türk Telekom ve Şişecam gibi şirketlerin hisselerine rastlamak mümkündür.
Ancak güncel listeye Borsa İstanbul veya katılım finans kurumlarının resmi internet sitelerinden ulaşabilirsiniz.
Katılım Endeksi Türleri Nelerdir?
Katılım endeksleri, farklı türlerde olabilir. Örneğin, BIST Katılım 30 Endeksi, en büyük 30 İslami kriterlere uygun şirketin hisselerini içerirken, daha geniş kapsamlı endeksler daha fazla hisseyi içerebilir. Ayrıca, farklı ülkelerde ve bölgelerde yerel İslami finansal kurallara uygun katılım endeksleri de oluşturulmuştur.
Katılım Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Faaliyet Alanları
Katılım endeksinde yer alan şirketler, İslami finans kurallarına uygun faaliyet alanlarında çalışır. Bu alanlar genellikle faiz içermeyen, çevreye ve topluma zararı olmayan, etik ve adil ticaret ilkelerine uygun faaliyetlerdir. Şirketler teknoloji, enerji, iletişim gibi çeşitli sektörlerde faaliyet gösterebilirler.
Katılım Endeksine Nasıl Yatırım Yapılır?
Katılım endeksine yatırım yapmak, borsa aracılığıyla gerçekleştirilir. Yatırımcılar, katılım endeksine uygun olan şirketlerin hisselerini satın alarak ya da katılım endeksine dayalı fonlara yatırım yaparak bu endeksten yararlanabilirler. Bu tarz fonlar, İslami finans prensiplerine uygun şekilde yönetilir ve yatırımcılara düşük riskli, uzun vadeli yatırım imkânı sunar.
Katılım Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Finansal Özellikleri
Katılım endeksine dahil olan şirketlerin finansal yapıları da İslami kurallara uygun olmalıdır. Bu şirketlerin şeffaf bir finansal raporlama sistemi olması, faaliyet gelirlerinin İslami prensiplerle örtüşmesi ve faizli işlemlerden kaçınması şarttır. Ayrıca, şirketler beyan zorunluluklarına uyarak, gelir kaynaklarını ve faaliyet alanlarını düzenli olarak açıklamalıdır.
Katılım Hisse Senedi Ne Demektir?
Katılım hisse senedi, İslami finans ilkelerine uygun olarak seçilmiş, katılım endeksinde yer alan şirketlerin hisse senetleridir. Bu hisseler, faize dayalı işlem yapmayan ve İslam’a aykırı sektörlerde faaliyet göstermeyen şirketlerin hisselerini temsil eder.
Halka Arz Katılım Endeksi Nedir?
Halka arz katılım endeksi, İslami finans ilkelerine uygun şekilde halka arz edilen şirketlerin hisse senetlerini içerir. Bu endeks, yatırımcıların yeni halka arz edilmiş İslami kriterlere uygun şirket hisselerine kolayca erişmesini sağlar.
Borsada Katılım Endeksine Uygun Değil Ne Demektir?
Bir şirketin faaliyetleri ya da finansal yapısı İslami finans ilkelerine uymuyorsa, bu şirket katılım endeksine dahil edilemez. Bu durum, şirketin faizli işlemler yapması, alkol veya tütün gibi haram kabul edilen sektörlerde faaliyet göstermesi anlamına gelebilir.
Katılım Endeksinden Çıkan Hisse Ne Olur?
Bir hisse senedi, İslami finans kriterlerine uygunluğunu kaybettiğinde, katılım endeksinden çıkarılır. Bu şirketin faaliyetlerini bir sekteye uğratmaz, şirket diğer endekslerde ve Borsa İstanbul’da varlığına devam eder. Ancak bu hassasiyete sahip yatırımcılar, katılım endeksinden çıkan şirketlerde paralarını değerlendirmek istemeyebilir. Bu da şirketin hisse senedine “arz” yönlü bir baskı oluşturabilir.
Katılım Endeksinde Faiz Var Mıdır?
Katılım endekslerinde yer alan şirketlerin hiçbir faize dayalı işlemi yoktur. Faizsiz bir sistem temel alındığı için katılım endekslerinde faizli işlemler yer almaz ve bu durum, yatırımcılar için önemli bir güvencedir.
Katılım Endeksine Uygun Fonlar Nasıl Bulunur?
Katılım endeksine uygun fonlar, genellikle İslami finans kurumları ve katılım bankaları aracılığıyla bulunabilir. Bu fonlar, İslami kurallara uygun bir şekilde yönetilir ve yatırımcılara helal bir yatırım seçeneği sunar. TEFAS sitesinde de bu konuda detaylı bilgi alınabilir.
Sonuç
Katılım endeksi, İslami finans ilkelerine uygun olarak oluşturulan bir borsa endeksidir ve faizsiz yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için önemli bir alternatiftir. Yatırımcılar, katılım endeksi ve bu endekse dayalı fonlar aracılığıyla etik ve dini hassasiyetlere uygun yatırım fırsatlarından yararlanabilirler.
Ibrahim Babadagi
Yazar1984 yılında İzmir'de doğdum. Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olduktan sonra, çeşitli firmalarda satış yöneticiliği yaptım. 2009'dan beri finansal piyasalarda trading ile ilgiliyim.
