Takas Analizi Nedir? Nasıl Yapılır?

Merhaba arkadaşlar, borsa ekranlarında fiyat hareketlerini izlerken bazen “Bu yükselişin arkasında kim var?” diye merak ederiz. İşte tam bu noktada takas analizi devreye girer ve teknik analizin eksik kalan parçalarını tamamlayarak, hisse senetlerinin kimin elinde toplandığını ortaya koyar.

Takas Analizi Nedir?

Borsa İstanbul’da işlem gören bir hisse senedinin günlük kapanışından sonra, o gün kimlerin alım-satım yaptığını merak etmek oldukça doğaldır. Takas analizi, tam olarak bu soruya yanıt veren bir araçtır ve Takasbank nezdinde saklanan payların aracı kurumlar bazında dağılımını inceler. Kısa bir ifadeyle, hissenin “kim aldı, kim sattı” profilini çıkarır.

Bu analiz, yerli-yabancı kurumsal yatırımcılar, bireysel hesaplar, yatırım fonları gibi grupların hareketlerini gün yüzüne çıkarır. Özellikle büyük kurumların yoğun alımları, hisseye olan güveni yansıtırken, ani çıkışlar olası baskı sinyali verebilir. Böylece, fiyat dalgalanmalarının arkasındaki güç dengesini anlamak mümkün hale gelir ve trade kararları daha bilinçli alınır.

Takas Analizi Nasıl Yapılır?

Takas analizi, doğru bir trade stratejisi oluşturmak için izlenmesi gereken aşamalı bir süreçtir. Piyasada sağlıklı ve rasyonel kararlar almak için atılması gereken adımlar, hissenin kimler tarafından toplandığını ya da elden çıkarıldığını anlamayı amaçlar. Bu verileri incelemek için Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Takasbank’tan günlük raporlar alabileceğiniz gibi, bu verileri grafiklerle sunan çeşitli analiz platformlarını (veri sağlayıcıları) da kullanabilirsiniz.

Hisse takas analizi yapmak için izlenmesi gereken temel adımlar şu şekildedir:

• Güncel Takas Raporlarını Kontrol Edin: Borsa İstanbul seans kapanışından sonra yayınlanan günlük takas dağılım raporlarını (BIST veya MKK verileri) incelemelisiniz.
• Aracı Kurum Dağılımını Analiz Edin: En fazla alım yapan ilk kurumlar ile en fazla satış yapan ilk kurumlar listesine bakılmalıdır. Aralarındaki fark, hisseye olan güncel ilgi düzeyini gösterir.
• Net Takas Değişimini İnceleyin: Her kurumun net pozisyonunu (aldığı eksi sattığı miktar) hesaplayarak hangi kurumların pozisyon artırdığı ya da azalttığına dair daha net bir tablo elde edebilirsiniz.
• Periyodik Olarak Karşılaştırmalar Yapın: Verileri yalnızca bir güne bakarak yorumlamak yerine, günlük verileri haftalık ve aylık dönemlerle karşılaştırarak daha sağlıklı eğilimleri analiz etmelisiniz.
• Alım-Satım Dengelerini Değerlendirin: Bazı hisselerde alış yönündeki baskı artıyorsa bu bir yükseliş sinyali olabilir. Alım ve satım yapan kurum sayısını ve işlem hacimlerini birlikte değerlendirmeyi unutmayın.
• Yabancı Oranını Takip Edin: Hisse üzerindeki yabancı yatırımcı oranındaki değişimleri analiz edin. Yabancı oranındaki değişimler, uzun soluklu beklentiler açısından önemlidir.

Takas Analizinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Takas analizi yaparken, hisse senedini elinde bulunduran büyük veya yabancı aracı kurumların takas değişimlerini izlemek en önemli unsurdur. Bu kurumların hareketleri, hissenin yönünü belirlemede ana faktörlerdendir.

Örneğin, yabancı aracı kurumların alımlarının düzenli olarak artması, hissenin yükseliş trendine girebileceğini gösterebilir. Ancak bu verileri yorumlarken; veri kaynağının güvenilirliği, veriyi okurken dikkat edilmesi gereken noktalar ve işlemlerin sürekliliği gibi alanlara odaklanmak gerekir. Bu dikkat noktalarına hakim olmak, anlık piyasa gürültüsünden uzaklaşarak daha isabetli trade kararları almanızı sağlayacaktır.

Takas Analizinin Teknik Analiz İçerisindeki Yeri

Takas analizi, teknik ve temel analizle birlikte kullanıldığında yatırımcıya önemli bir stratejik avantaj sağlar. Teknik analiz, fiyat grafikleri ve göstergeler aracılığıyla piyasa psikolojisini ve olası fiyat yönelimlerini incelerken; takas analizi, bu fiyat hareketlerinin arkasındaki gücü ve aktörleri görmemizi sağlar.

Takas analizi, teknik analizi destekleyen bir onay mekanizması gibi çalışır. Teknik analizde belirlenen önemli destek veya direnç seviyelerinde takas verilerinde kurumsal bir giriş (alım) varsa, bu seviyenin kırılabileceğine dair güçlü bir sinyal oluşur. Fiyat artarken takas tarafında satışlar artıyorsa, bu yükselişin sürdürülebilir olmayabileceğini gösterir. Takas analizi, teknik analizin “ne zaman” sorusuna ek olarak “kimin yaptığı” ve “ne kadar güçlü olduğu” sorularının yanıtını sunar.

Takas Analizinin Avantajları ve Riskleri Nelerdir?

Takas analizi, yatırımcıya piyasayı daha derinlikli anlama fırsatı sunan değerli bir araçtır fakat her analiz yöntemi gibi, yanlış yorumlandığında yatırımcıyı riskli sulara çekebilecek sınırlılıklar da barındırır. Bu yöntemi sağlıklı kullanabilmek için, güçlü yönleri ile birlikte sınırlılıklarını da iyi bilmek gerekir.

Takas analizinin sunduğu avantajlardan aşağıdaki gibi bahsedebiliriz:

• Kurumsal yatırımcıların alım-satım davranışlarını görme fırsatı verir.
• Büyük oyuncuların pozisyon değişimleri sayesinde, fiyat hareketlerinden önce sinyal alınabilir.
• Yabancı yatırımcı ilgisinin artıp azaldığını takip etme olanağı sağlar, bu da orta-uzun vadede güven verebilir.
• Teknik analizle birlikte kullanıldığında, yatırımcının doğru zamanda pozisyon almasına destek olur.

Barındırdığı olası riskler de aşağıdaki gibidr:

• Sadece tek günlük verilere bakmak yanıltıcı sonuçlara yol açabilir.
• Bazı alım-satımlar kısa vadeli spekülatif olabilir, bu da yanlış anlam çıkarılmasına neden olabilir.
• Elde edilen veriler geçmiş işlemlere dayanır ve geleceği kesin olarak tahmin etmede yetersiz kalabilir.
• Bir aracı kurumun işleminin kendi portföyü için mi yoksa müşterileri adına mı yapıldığını net ayırt etmek zor olabilir.

İşlem stratejilerinde, bu avantaj ve riskleri şu şekilde değerlendirmek kritik öneme sahiptir: Yabancı ya da büyük kurumların alımlarının süreklilik göstermesi, genellikle uzun vadeli pozisyonlanmaya işaret eder. Tek günlük yüklü bir alım veya satış, bir hedge işlemi veya spekülatif bir hareket olabilir. Bu nedenle, takas analizini kullanırken bu sınırlamaların farkında olmak ve diğer analiz yöntemleriyle birlikte değerlendirme yapmak, daha güvenli ve stratejik trade kararları almanızı sağlar.

Takas Analizini Nasıl Yorumlamak Gerekir?

Takas analizini yorumlamak, yalnızca “Kim aldı, kim sattı?” sorusunun cevabını görmekten ibaret değildir. Amacımız, yatırımcı davranışını çözümleyerek bir hissenin gelecekteki potansiyelini değerlendirmek ve hissenin el değiştirme profilindeki değişimlerin arkasında yatan niyetin ne olduğunu anlamaktır.

Yorumlamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, alım-satım dengelerini periyodik olarak karşılaştırmaktır. Günlük verileri haftalık ve aylık değişimlerle birlikte analiz etmek, geçici bir hareketin mi yoksa kalıcı bir pozisyonlanmanın mı söz konusu olduğunu anlamayı sağlar.

Örneğin, bir hisse senedinin fiyatı düşerken yabancı kurumların takas payını artırması, yabancıların bu seviyeden hisseyi topladığı şeklinde yorumlanır. Öte yandan, hisse fiyatı yükselirken büyük kurumların satış yapması, yükselişin kar realizasyonu amaçlı olduğunu gösterir.

Takas Analizi Hangi Verileri İçerir?

Derinlemesine bir takas analizi yapmak için pek çok farklı veri türünün birlikte değerlendirilmesi gerekir. Bu veriler, yatırımcının bir hissenin arka planındaki hareketi anlamasını sağlar.

Takas analizinin içeriğinde yer alan başlıca veriler şunlardır:

• Yatırımcı Türüne Göre Dağılım: Veriler, yerli bireysel, yerli kurumsal, yabancı kurumsal gibi gruplara ayrılarak sunulur.
• Aracı Kurum Bazlı Alım-Satım: Hangi aracı kurumların (örneğin ilk 10 veya ilk 20) hangi hisselerde alım ya da satım yaptığı günlük olarak yayınlanır.
• Günlük Net Değişim: Her yatırımcı grubu ve kurum için günlük olarak ne kadar net alım veya satış yapıldığı gösterilir.
• Yabancı Yatırımcı Oranı: Yabancı kurumsalların pozisyonları, hisse senedinin uzun vadeli algısını etkilediği için bu oranın değişimi kritik öneme sahiptir.
• Periyodik Takas Değişimleri: Veriler yalnızca günlük değil, haftalık ve aylık bazda da analiz edilir.

Yalnızca Takas Analizi ile İşleme Girmek Mümkün Müdür?

Hayır, yalnızca takas analizi ile işleme girmek tek başına yeterli ve sağlıklı bir yöntem değildir. Takas analizi, piyasanın derinliğini, yani bir hissenin kimler tarafından toplandığını gösterse de elde edilen veriler geçmiş işlemlere dayanır ve bu nedenle gelecekteki fiyat hareketlerini kesin olarak tahmin etmekte yetersiz kalır.

Sağlıklı trade kararları almak için takas analizi mutlaka teknik analiz (fiyat seviyeleri ve trendler için) ve temel analiz (şirketin finansal sağlığı için) ile birlikte kullanılmalıdır. Tek başına takas analizi yapmak, büyük resmi kaçırmanıza ve riskli kararlar almanıza yol açabilir.

Hangi Periyotlarda Yapmak Gerekir?

Takas analizi, yatırım hedefine ve trade stratejisine göre farklı periyotlarda yapılmalıdır. Ancak en efektif yöntem, birden fazla periyodu bir arada değerlendirmektir.

• Günlük: Gün sonunda açıklanan verilerle en fazla alım-satım yapan kurumları görmek, kısa vadeli dalgalanmaları ve anlık baskıları anlamak için önemlidir.
• Haftalık ve Aylık: Günlük verileri haftalık ve aylık değişimlerle karşılaştırmak, geçici işlemler ile uzun soluklu pozisyonlanmalar arasındaki farkı görmeyi sağlar.
• Sürekli (Periyodik): Orta ve uzun vadeli yatırımcılar için, hisse senedi üzerinde düzenli net alım yapan kurumların olduğu hisseleri periyodik olarak izlemek, güvenli yatırım fırsatları sunabilir.

Toplam Fark Değeri Ne Anlama Gelir?

Takas analizinde “Toplam Fark Değeri” (ya da net takas değişimi), incelenen kurumların veya kurum gruplarının belirli bir dönemde yaptıkları net alım veya net satış miktarını gösterir.

• Pozitif Değer (Net Alım): Kurumlar, o periyotta sattıklarından daha fazla hisse senedi almıştır. Bu durum, o hisseye karşı bir pozitif beklentiye veya toplama eğilimine işaret edebilir.
• Negatif Değer (Net Satış): Kurumlar, o periyotta aldıklarından daha fazla hisse senedi satmıştır. Bu durum, bir satış baskısına, kar realizasyonuna ya da hisseye yönelik olumsuz beklentilere işaret edebilir.

Özetle, bu değer; hisse üzerindeki güç dengesinin alım yönünde mi yoksa satış yönünde mi olduğunu gösteren kritik bir ölçümdür.