Bir Efsaneyi Kaybettik: William O’Neil ve CANSLIM

Bugün her zamanki gibi Twitter’ı açtım ve ağırlıklı takip ettiğim yabancı Traderların ve yatırımcıların aynı konuda tweet attığını gördüm:

• William O’neil’in hayatını kaybetmesi.

Henüz Van Tharp’ı 2022’de kaybetmemizin üstüne bu haber beni hem üzdü, hem de düşüncelere gark etti.

Bu camiada milyonlarca kişiyi yazdıklarıyla, duruşlarıyla ve vizyonuyla etkilemiş önemli kişilerin “bir bir gittiği” döneme geldiğimizi düşündüm.

Muhtemelen yakın zamanda, şu an 70’lerini ve 80’lerini yaşayan Ed Seykota gibi, Larry Hite gibi, Peter Brandt gibi efsanevi Traderların da vefat haberlerini duyacağız.

Zaman geçiyor, kimse önünde duramıyor, bunu kabul etmek gerekir. Ancak şunu da bilmeli ki, bu kişiler yarattıklarıyla ve dokunduklarıyla zaten halihazırda ölümsüzler.

Ne mutlu onlara.

William O’neil, özellikle How to Make Money in Stocks kitabıyla, Traderlık hayatımın ilk yıllarında bana derinden dokunan, çok sevdiğim, bazı yönlerini örnek aldığım ve kendisinden çok şey öğrendiğim çok değerli bir Trader ve Yatırımcı.

Ölümünün anısına, hakkında birkaç kelam etmek istiyorum.

Kendisi esasen tam bir “Amerikan Başarı Hikayesi”.

William O’neil, 1933’te, Amerika Oklahoma’da, tam da Amerikanın (ve dünyanın) yaşadığı en büyük krizlerden birinin tam içine, Büyük Buhrana (Great Depression) doğuyor.

Ailesi bu krizden en çok etkilenen aileler arasında. Babası işini kaybediyor, ciddi bir gelir kaybı ve fakirleşme yaşıyorlar.

İçinden geçmiş olduğu bu dönem, William O’neil’e çok büyük bir finansal disiplin alışkanlığı ve çalışkanlık kazandırıyor.

İş hayatına çok erken yaşta atılmak zorunda kalıyor ve ailesini finansal olarak desteklemek için gazete dağıtıcılığı işine başlıyor.

1955’de Southern Methodist Üniversitesinden İktisat alanında mezun oluyor. Askerliğini yapıyor. Askerlik sırasında tanıştığı birkaç kişiden hisse senetleri piyasasını duyuyor ve ilk hisse senedi alımını o aralar yapıyor.

5 adet Procter&Gamble hissesi.

“Hisse senetlerine merakım askerdeyken başladı, P&G hisselerini aldıktan sonra biraz para kazandım, kazandığım bu para beni işin tamamen içine çekti ve kariyerimi de bu alanda yapmaya karar verdim” diyor, bir röportajında.

O ara, Amerika’da hisse senedi piyasası denince akla Wall Street geliyordu. Aslında halen öyle. Ancak William O’neil, başka yerlerde daha fazla fırsat olacağını düşünerek, finansal piyasalardaki kariyerine Los Angeles’ta başlıyor.

Kimseyi tanımadan, hiçbir çevresi olmadan, LA’de bir firmada Broker olarak işe başlıyor. Çalıştığı şirketin kendisine verdiği herhangi bir müşteri portföyü yok, şehre yeni taşınmış, kimseyi tanımıyor.

Yani tam anlamıyla SIFIRDAN başlıyor sektöre.

İlk yaptığı iş, o zamanlar çok çok iyi yönetilen hisse senedi fonlarının başarısının arkasındaki formülü incelemek. Dönemin en popüler fonlarından biri olan Dreyfus Fonunu masaya yatırıp araştırıyor ve görüyor ki, bu adamların tüm yatırım kararları grafikler ve geçmiş fiyat analizi üzerinden yapılıyor.

Yani, Dreyfus fonu yatırım kararlarını teknik analiz kullanarak yapıyor.

William O’neil, o ana kadar teknik analizden ve fiyat hareketlerinin yorumlanmasından çok haberdar değil, bu konuyla ilk kez karşılaşıyor ve çok etkileniyor.

Anlıyor ki, hisse senetleri piyasasının geleceğinde veri-fiyat analizi, teknik çizimler ve fiyat hareketlerinin yorumlanması gün geçtikçe daha da ağırlık kazanacak.

O zamanlar bilgisayarlar herkeste bulunan şeyler değil, çok yer kaplıyor ve işlem kapasiteleri çok kısıtlı. Amerika’da çok az şirkette bu imkanlar mevcut.

William O’neil, çalıştığı şirkete bilgisayar yatırımı yaptırıyor ve hisse senetlerinin grafikleri üzerinden ilk çalışmalarını yapmaya başlıyor. Tüm Amerika’da, hatta tüm dünyada, bilgisayarlarla yapılan başlangıç seviye teknik analizi kullanan nadir Traderlardan oluyor.

En büyük yeteneklerinden biri, tüm duygularını bir kenara koyup sadece hissenin fiyat hareketlerinden beslenmesi. Bu tarafını gittikçe geliştiriyor ve en büyük parasını o yıllarda Chrysler, Korvette ve Syntex firmalarından kazanıyor.

Bu parayla, 1963’te kendi şirketini kuruyor: William O’neil & CO.

Bu şirket, o aralar piyasadaki en “bilgisayar ve veri analizi” odaklı şirket.

Şu an size belki inanılmaz gelmiyor, ancak dikkatinizi çekerim, yıl 1963.

Şu an oturup Matrikste, Tradingview’de istediğiniz veriye saniyesinde ulaşıyorsunuz, ancak 1963’te bilgisayarlar halen neredeyse ufak bir oda büyüklüğündeydi.

1963 için komple veri analizinden beslenen bir hisse senedi firması kurmak büyük bir devrimdi.

Bu bilgisayarlardan ve verilerden analiz ettiği dataları abonelerine günlük olarak göndererek bir bülten başlatıyor ve bu hareketi de çok çok büyük bir ses getiriyor. Müşterileri artıyor, işler büyüyor.

Müşterilerinden gelen talep üzerine geliştirdiği grafiklere, şirketin temel rasyolarını da eklemeye başlıyor. Satışlar, Kar Marjı, Return on Equity gibi rasyoların fiyat hareketleriyle birleştirildiği tek sayfalık bültenler üretiyor.

William O’neil ve CANSLIM

Şirketler için ürettiği bu tek sayfalık Teknik&Temel özet, sonrasında ona CANSLIM ismini verdiği efsanevi hisse seçme kriterleri için fikir veriyor. Böylece CANSLIM formülünü geliştiriyor.

CANSLIM’deki her harf, ilgili hisse senedinin karakteristiğini belirliyor.

C – Current Earnings (mevcut kazançlar)

A – Annual Earnings (yıllık kazançlar)

N – New Products (yeni ürünler)

S – Supply and Demand (Arz ve Talep)

L – Leader (Liderlik)

I – Institutional Investments (Kurumsal Yatırımlar)

M – Market Direction (Piyasanın Yönü)

William O’neil’in fikrine göre, bir şirketin hisse senedi devasa bir hareket yapmadan önce tüm bu kriterleri karşılıyor. Daha doğrusu, tüm bu kriterlerin çok iyi gözüktüğü hisse senetleri, çok kısa süre içerisinde hareketine başlıyor ve devasa bir marj yaratıyordu.

Böylece, önceki teknik bakışının yanına temel bakışını da ekledi ve artık her iki yöntemi de, yani teknik analizi de, temel analizi de beraber kullanmaya başladı.

Fikrine göre, temel analizle doğru hisseyi seçip, teknik analizle doğru zamanlamayı seçen bir Trader’ın başarısız olması çok zordu. Paranın hangi hisseye ve ne zaman akacağını Arz ve Talep analiziyle belirliyordu. Eğer paranın aktığı hisse temel olarak da güçlüyse, pozisyon alıyordu.

Böylece hem şirketini, hem kendi parasını hem de repütasyonunu çok fazla geliştirdi. Günlük ekonomi gazetesi çıkardı. How to Make Money in Stocks kitabını yazıp, CANSLIM disiplinini milyonlara öğretti.

Hisse senetleri piyasasının kendisine maddi manevi kattıkları için çok büyük bir minnet duyuyordu ve bu yüzden bu ekosistemin gelişmesi için elinden geleni yaptı.

Her zaman savunduğu çok önemli bir fikir vardı. Hep şöyle derdi:

• Senin fikrinin piyasada hiçbir önemi yok, bırak senin doğru olup olmadığını piyasa sana söylesin. Çünkü doğrunun da, yanlışın da formülü piyasada, sende değil.

Yukarıda da bahsettiğim gibi, kendisi gelişmek isteyen ve sürekli araştıran her Trader için çok çok önemli bir kilometre taşıdır, o yüzden ölümü kendisini tanıyan, bilen ve seven herkes için çok kötü bir haberdir ve bir dönemin bittiğinin göstergesidir.

Rahat uyu patron, seni unutmayacağız.

Arkadaşlar, yazıyı burada bitiriyorum, bir başka yazıda belki kendisinden öğrendiğim 10 dersi veya kendisinin çok sevdiğim 10 cümlesini alıntı şeklinde paylaşırım.

Buraya kadar okuduğunuz için teşekkür ederim.