Akıllı Yatırımcı aşağı, Akıllı Yatırımcı yukarı. Her kitap sohbetinde, iş borsa/ekonomi kitaplarına gelmişse, mutlaka bu kitabın da adı geçer. Her kitapçıda vardır, her seçkide yerini alır.
Peki bu kitap bu kadar yüceltilmeyi hak eden bir kitap mı?
Buyrun, beraber bir bakalım şu kitaba.
Kitap bayağı eski, 1949 yılında yayınlanmış. Yazarı Benjamin Graham. İngiltere doğumlu, Amerikalı bir ekonomist, yatırımcı, muhasebeci ve profesör. Kendisi “değer yatırımının” babası olarak biliniyor, hatta bu disiplinin kurucusu.
Akıllı Yatırımcı kitabı, kendisinin en önemli kitabı, yukarıda da bahsettiğim gibi, sektör açısından oldukça popüler ve önemli bir kitap. Hatta öyle ki, Warren Buffet bu kitap için “tüm zamanların en iyi yatırım kitabı” diyor.
Graham, kitapta şu önemli cümlenin altını çiziyor: “Evet, ortalama bir yatırım sonucu elde edebilirsiniz, bu nispeten kolaydır, ancak ortalama üstü sonuçlar elde etmek gözüktüğünden çok daha zordur”
Graham, ortalama üstü sonuçlar elde etmek isteyen kişinin önce yatırımcı ve spekülatör arasındaki farkı bilmesi ve anlaması gerektiğini düşünüyor. “Eğer anlık fiyat hareketlerini çok kısa vadede speküle edip, al sat ile para kazanmaya çalışırsanız çoğunlukla başarısız olursunuz” diyor.
Peki çözümü ne?
Çözümü, sağlam bir analiz yapılarak bir değer keşfetmek ve bu değerli şirketin ucuz fiyatına yatırım yapmak, sonrasında da sabırla beklemek.
Bunu yaparken “en iyi yerden alayım”, “en iyi yerden satayım” şeklinde bir zamanlama yapmanın beyhude bir çaba olduğunu savunuyor. Çünkü kimse piyasayı sürekli yenemez, yenmeye çalışmamalıdır.
Şimdi biraz daha detaya inelim,
Benjamin Graham’a göre iki farklı yatırımcı tipi var.
- Defansif (Temkinli) Yatırımcı: piyasayı takip etmek yerine geniş kapsamlı, büyük ve temettü ödeyen şirketlere yatırım yapar, yatırım kararlarını zaman içinde tutarlı bir şekilde sürdürür. Portföyünde hisse senetleri ve tahviller arasında dengeli bir dağılım yaparak riski minimize eder.
- Girişimci (Aktif) Yatırımcı: daha fazla analiz yaparak, düşük değerlenmiş hisse senetlerini bulup yatırım yapmayı amaçlar. Özel durumları (şirket birleşmeleri, yeniden yapılanmalar vb.) değerlendirerek piyasa ortalamasının üzerinde getiri elde etmeye çalışır.
Her iki yatırımcı için de, önemli bir terimden bahseder: margin of safety. Yani, güvenlik marjı.
Nedir margin of safety?
Güvenlik marjı, bir şirketin değeriyle, o anki iskontolu fiyatı arasındaki farktır. Bir şirketin içsel değeri ile piyasa fiyatı arasındaki fark ne kadar büyükse, yatırımın güvenliği de o kadar artar.
Graham’a göre, “Gerçek yatırım kazançları, al-sat yapmaktan değil, hisseleri elde tutarak, temettü ve uzun vadeli değer artışından kazanılır.”
Bu hisseleri maliyetlenirken, yani satın alırken de dolar maliyet ortalaması (dollar-cost averaging) stratejisini savunur.
Yatırımcı, piyasaya girip çıkmaya çalışmak yerine, düzenli aralıklarla belirli bir miktarda yatırım yaparak uzun vadede risklerini minimize etmelidir.
Böylece, yatırımcı şirketi her fiyattan satın alacağı için, ucuzdan da, pahalıdan da maliyet yapacağı için, uzun vadede en iyi ortalamaya ulaşır.
Hisse Seçimi İçin Temel Kriterler
Benjamin Graham’ın Akıllı Yatırımcı kitabında hisse seçimi için temel kriterler de paylaşılmış. Onları da sizlerle paylaşayım.
- Piyasa değeri büyük, köklü şirketler tercih edilmeli
- Cari oran (current ratio) 2’den büyük olmalı (şirketin kısa vadeli yükümlülüklerini rahatça karşılayabilmesi için)
- Son 20 yılda kesintisiz temettü ödemiş olmalı
- Son 10 yılda net zarar etmemiş olmalı
- Hisse fiyatı, şirketin defter değerinin 1.5 katını geçmemeli
- Fiyat/kazanç oranı (P/E) 15’ten düşük olmalı
Kitabın Güçlü ve Zayıf Yönleri & Sonuç
Kitap oldukça popüler olmasına rağmen, dilini ben biraz eskimiş buldum. Bir de yazarın çok tekrara girdiğini düşünüyorum. Bazı bölümler gereğinden uzun anlatılmış. O yüzden alırken modern zamana güncellenmiş olanı, özellikle Jason Zweig’in eklediği yorumlu olanını almanız önemli.
Ek olarak, ortalama bir yatırımcının çok ilgilenmediği tahvil piyasasıyla ilgili yazdıkları da çok ilgi çekici olmayabilir. Çünkü genelde artık yatırımcılar hisse senetleri, ETF’ler ve endeks fonlarını tercih ediyor.
Sonuç olarak, Akıllı Yatırımcı, yani The Intelligent Investor Trading’i, finansal piyasalarda al-sat’ı kendine uygun bulmayan, onun yerine sabırlı ve uzun vadeli bir yatırım yaklaşımı geliştirmek isteyen herkes için önemli bir kitap. Evet, kitap biraz eski, yazı dili ufaktan sıkıcı, çok tekrara düşülmüş ve gereksiz uzatılmış, ancak yine de içerisindeki yazılar günümüzde de geçerliliğini koruyor.
İyi okumalar dostlar.
Ibrahim Babadagi
Yazar1984 yılında İzmir'de doğdum. Ege Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden mezun olduktan sonra, çeşitli firmalarda satış yöneticiliği yaptım. 2009'dan beri finansal piyasalarda trading ile ilgiliyim.
