Dow Teorisi Nedir: Dalga Yapıları

Herkese merhaba. Uzun zamandır teknik analiz üzerine zincir yapmıyordum. Genelde trade psikolojisi üzerine paylaşımlar yapıyor, yazılar yazıyordum. Açıklamalı hisse analizlerini ise artık ilginin eskisi gibi olmadığını gördüğümden bırakmıştım. Şimdi müsaadenizle Dow Teorisi Nedir sorusunu sorup, konuya giriş için bir zincir yapayım ve biraz teknik analiz konuşalım. Eski güzel günlerdeki gibi.

Bugünkü konumuz Dow Teorisi Nedir sorusunun en önemli başlıklarından biri olan dalga yapıları ve yükseliş-düşüş dalga yapısı olacak. Dow Teorisi yaklaşık 100 yıl önce Charles Dow tarafından ortaya atılmış ancak ne yazık ki halen gerekli önemi görmeyen bir teori. Basit anlamda, şu an teknik analizle ilgili bildiğimiz TEMEL DOĞRULARIN neredeyse çok büyük bir kısmı Charles Dow tarafından ortaya konulmuş. Tüm teknik analiz mevzusu Dow öğretilerinden ortaya çıkmış desek yeridir. Kendi gazetesi olan Wall Street Journal’da ve diğer gazetelerde yazdığı köşe yazıları sonrasında bir araya getirilerek Dow Teorisi oluşturuluyor ve günümüze kadar da tüm etkisiyle geliyor.

Şimdi, bugün, Dow Teorisi Nedir sorusuna dalga yapıları ile cevap vereceğiz demiştik. Bir düşüş dalga yapısıyla, bir yükseliş dalga yapısını birbirinden ne ayırır? Boğa rallileri nasıl dalga yapılarına sahiptir? Boğa dalga yapısı, yani yükseliş dalga yapısı ne zaman sonlanır, ardından ne gelir? Sonlanması için neyi takip etmeliyiz. Hep bu konuları konuşacağız.

Dow Teorisi Nedir: Dalga Yapısı Tanımı

Hep yazıyorum, denk de gelmişsinizdir. “Yükseliş dalga yapısı bozuldu, düşüş dalga yapısı bozuldu” diye. Öncelikle bir dalga yapısını tanımlamak için bilmeniz gereken bir kaç şey var. Bu işe meraklıysanız ve İngilizce kaynak tarıyorsanız görmüşsünüzdür: HH, HL, LL ve LH diye kısaltılan ve sıklıkla kullanılan 4 terim var. Yani Higher High, Higher Low, Lower Low ve Lower High.

Türkçeye çevirelim, şöyle: Yüksek Tepe, Yüksek Dip, Düşük Tepe, Düşük Dip. Nedir peki bunlar? Ne işe yararlar? Önce onu anlatayım. En basitinden söylersek, bunlar dalga yapılarını, bitiş yerlerine göre tanımlayan terimlerdir. Yani ne demek bu? Yanisi şu: Fiyat insan doğası gereği hareketini dalgalar halinde yapar. Genel anlamda dalgalar İtki Dalgaları ve Düzeltme Dalgaları olarak ikiye ayrılır. Bu itki dalgası ve düzeltme dalgası bir çok teknik analiz teorisinde mevcuttur (Elliott, Dow, Wyckoff vs.).

Kafa karıştırmadan tanım olarak şunu diyebiliriz: tüm fiyat hareketleri dalgalardan oluşur. Fiyatın tüm senaryosunu dalgaların hareketleriyle takip edebiliriz. Yukarıda yazdığım gibi, iki temel dalga yapısı vardır: İTKİ ve DÜZELTME. Biz önce itki ve düzeltme dalgalarının tanımlarını yapalım. İlk olarak İtki Dalgası Nedir, ondan bahsedelim:

İtki dalgası, yükselen piyasa için, aynı aşağıda gördüğünüz gibi, ivmeli ve kararlı bir şekilde yükselen, bitiş noktası başlangıç noktasının daha üstünde olan bir yükseliş dalgasıdır. Bu bir yükseliş dalgasının en önemli elemanıdır.

Bu dalga piyasanın oyuncularının kendini iyi hissettiği, risk iştahının olduğu, para kazanma duygusunun güçlü olduğu, piyasanın yükseleceğine dair umudun hakim olduğu iyimser bir havanın dalgasıdır. Alıcı talepkardır ve her defasında daha yüksek fiyatla ürünü almaya meyillidir.

Böylece talep arzın üstündedir ve fiyat etkili ve ivmeli bir şekilde artar. Ancak bu yükseliş belli bir yerde tıkanır ve fiyat artışı yavaşlar. Bunun çeşitli nedenleri olmakla birlikte, en önemli nedeni içeridekilerin ekranda gördükleri kazancı cebe atmak istemeleridir. Yani, fiyatın yükseldiği seviyede artık kar satışları görmeye başlarız. “bu kazanç bana yeter, şimdi düşüş başlayabilir, ben en iyisi kazancımı cebime atayım, ne olur ne olmaz” diye düşünen grup ağırlığını arttırır ve arz yönlü, yani satış yönlü işlem yapmaya başlar.

Böylece ne olur? İçeride bu ürünü, kazançlarından dolayı satmak isteyenlerin sayısı, dışarıdan bu ürünü potansiyel kazanç için almak isteyenlerin sayısını geçer. Üstüne bir de “çok yükseldi, açığa satayım” diyenler eklenir. Böylece satış arzı, alış talebini bastırır.

Dikkat ediyorsanız, tüm bu dalgalar her zaman olduğu gibi yine insan duygularıyla oluşuyor. İnsanların fiyat düşecek diye hissettiği tedirginlik, kazançlarımı kaybederim korkusu, piyasanın düşeceğine olan güvensizlik. Artık piyasadaki duygu yoğunluğu olumludan olumsuza geçti. Tüm bu gelişmeler tabi ki fiyatın düşmesiyle sonuçlanacak. Böylece bir DÜŞÜŞ DALGASI, yani DÜZELTME DALGASI oluşmuş olacak. Aşağıda, bizim İTKİ DALGASININ hemen ardına bir de DÜZELTME DALGASI ekleyelim ve manzaranın son haline bakalım beraber:

Şimdi, İTKİ ve DÜZELTME dalgalarını ve arkasındaki psikolojiyi anladıysak, hikayeye geçelim. Şunu bilmeniz lazım, bir yükseliş hikayesi, ardı ardına eklenen İTKİ ve DÜZELTME dalgalarıyla oluşur. Yani, bir yükseliş bittiğinde geriye baktığınızda şu manzarayı göreceksiniz:

Daha geniş baktığınızda aslında bu ana dalga da, 3 adet İTKİ dalgasından ve 3 adet DÜZELTME dalgasından oluşan bir ANA İTKİ DALGASI. İşte piyasanın trendleri de aynı böyle major trendler, ikincil trendler ve üçüncül trendlerden oluşmakta. Bu konuyu sonra açarız, devam edelim.

Dow Teorisi Nedir: Dalga Yapısı Bozulmaları

İşte mevzuya geldik, eğer dikkat ettiyseniz, her dalga bitişi yeni bir yüksek tepe ve yeni bir yüksek dip oluşturarak ilerliyor. Yani, düzeltme bittiğinde bitiş noktası bir önceki düzeltme bitişinin ÜSTÜNDE. Aynı şekilde, yeni yapılan zirve de, bir önceki zirvenin ÜSTÜNDE. Yani, fiyat her defasında yeni yüksek tepe ve yeni yüksek dip oluşturarak ilerliyor. Bu da zaten yükselen trendin, yükseliş dalga yapısının tanımıdır. Şimdi bu anlattıklarımı bir de görsel olarak anlayabilin diye, grafiğe dökelim, buyrun:

Şimdi mantığı daha iyi anlamışsınızdır. Özetle, bir yükseliş trendi, itki dalgası oluşurken fiyatın her defasında bir önceki tepeyi geçmesi, ve düzeltme dalgası oluşurken fiyatın her defasında bir önceki DİBİ AŞAĞI DOĞRU KIRAMAMASI ile oluşur (tekrar okuyun). Peki, “yükseliş dalga yapısı bozuldu” ne demektir? Artık bunun çıkarımını siz de yapabilirsiniz ama, ben yazayım. Yükseliş dalga yapısının bozulması, fiyatın artık YENİ TEPE YAPAMAMASI demektir. Öncesinde ise DAHA DÜŞÜK DİP oluşturmasıyla başlar.

Karışık gelmiş olabilir ancak hiç tedirgin olmayın, şimdi aşağıya bir grafik bırakacağım. Böylece yükseliş dalga yapısının bitişini görsel olarak çok iyi anlayacaksınız. Buyrun, lütfen aşağıdaki grafiği detaylıca inceleyin:

Gördüğünüz gibi, fiyatın oluşturduğu en sondaki düzeltme dalgası, beklenenden daha uzun sürüyor ve bir önceki dibi aşağı doğru kırıyor. Yani, yüksek dip yapması gerekirken, DÜŞÜK DİP yapıyor. Grafiğe lütfen dikkatli bakın. Üstüne, bundan sonra başlayan yükseliş dalgası da, yeni bir tepe yapması gerekirken, YENİ TEPE YAPAMIYOR. Böylece, yeni yüksek tepeler (higher highs) ve yeni yüksek dipler (higher lows) hikayesi bitiyor. Yani, yükseliş trendi bitmiş oluyor. En azından kağıt üzerinde.

Dalga yapısı bozulduktan sonra, artık yeni düşük tepeler ve yeni düşük dipler izlememiz gerekiyor. Yani, piyasa boğadan ayıya geçmiş, yükseliş bitmiştir. Artık yeni senaryo düşüş senaryosudur ve piyasa bu pencereden izlenmelidir. Bu kesin midir? Yani, bu doku bozulmasını görünce, dalga yapısının değiştiğini görünce “yükseliş bitti, düşüş başladı” diyebilir miyiz? Tabi ki diyemeyiz. Mark Douglas’ın ünlü cümlesini hiç unutmayalım, “anything can happen”. Piyasad her an her şey olabilir. Piyasalar tahmin edilemez.

Ancak en azından teoride, yükseliş trendi bitmiş, düşüş trendi başlamış diyebiliriz. Pratikte her zaman öyle olamayabiliyor (çoğunlukla olsa da) ancak teoride bu tanım çok net.

Dow Teorisi Nedir: Bitcoin Grafiğinden Dalga Yapısı Örneği

Şimdi bir de reel dünyadan, Bitcoin’den bu örneği verelim, buyrun Bitcoin grafiğini inceleyin:

Gördüğünüz gibi, son düşüş dalgası, bir önceki dibin de altına inmiş. Böylece yeni bir düşük dip yapılmış. Bu dipten sonra gelen yeni yükseliş de, son TEPEYİ geçememiş, dolayısıyla yeni bir düşük tepe yapılmış oluyor.

Bitcoin’in mevcut grafiği, bilinen bir yükseliş senaryosunun, yükseliş rallisinin, yükseliş dalga yapısının en azından şimdilik bittiğini ve artık düşüş konuşmamız gerektiğini gösterir. Bu Dow Teorisine göre böyledir. İstisnaları var mı? Var tabi. Burası piyasa, alıcı ve satıcının maddi gücüne göre şekillenir. Hiç bilmediğin bir aktör gelir, tüm arzları silip süpürür, yeni alıcı çeker, talep artar, arz azalır, arz talebe döner vesaire. Bir bakmışsın fiyat dönmüş yeni zirve yapmış. Bunu kimse bilemez.

Ancak biz bu olası senaryoları tartışıp kahinlik yapacak değiliz. Profesyonel Trader’ız. Düşündüğümüzü trade etmiyoruz, gördüğümüzü trade etmemiz gerekiyor. En azından şimdilik Bitcoin’de gördüğümüz mevzu budur. Zaten önceki tweetlerimde de bol bol bundan bahsetmiştim. Çok uzatmayayım, hikaye budur dostlar. Yine detayına gireriz ileride mutlaka. Buraya kadar okuduğunuz için çok teşekkür ederim, sitemizde tüm bilgiler, içerikler ücretsiz. Lütfen girin, sonuna kadar sömürün.

Evet, Dow Teorisi Nedir sorusunu en azından giriş seviye cevapladık, yavaş yavaş toparlayalım. Toparlamadan önce, lütfen unutmayın, bu işe ayıracağınız bir bütçeniz varsa eğitimimde bu dalga yapılarını, Dow Teorisini ve Dow Teorisi Nedir sorusunun en kapsamlı konularını saatlerce videolu şekilde anlatıyorum. Tüm eğitim ve katılacağınız telegram grubu işinize çok yarayacaktır. “trade ederek biraz para kazanayım da, kazandığım parayla eğitimi alacağım” demeyin. Bunu demek, şunu demekle aynı: “doktor olacağım ama önce dersane parası biriktirmek için bir kaç ameliyat yapmam gerek”. Dikkat edin, ameliyat ederken hasta EX olur, başınız ağrır. Aynı şekilde, bilgisizce trade edip eğitim için para kazanayım derken kasanızı eritebilirsiniz. O yüzden, eğitim önemli. İsteyenler için atölyemiz şurada:

• Borsanın İzinden Atölye’ye Gitmek İçin, TIKLAYIN!
• Charles Dow’un Hayat Hikayesini Okumak İçin, Tıklayın!

Herkese tekrar tekrar teşekkürler, Dow Teorisi Nedir konusunun girişi bitti. Sitemiz hep beraber büyüyor, hep beraber güçleniyor. Herkese iyi bayramlar, sevdikleriyle mutlu ve huzurlu günler dilerim. Alın yazınızı ancak alın terinizle değiştirebilirsiniz demiş Halil Cibran. İyi günler bu uğurda uğraşanlara gelir, tembellere değil. Mücadeleye devam, enseyi karartmak yok. Selamlar.