VİOP Nedir Ders 1 – Tanım ve Sözleşmeler

Evet dostlar, şu uzun zamandır beklenilen, sürekli sorulan konuya, yani VIOP’a, yani Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası’na girişimizi yapalım. VİOP Nedir? Konu önemli, o yüzden lütfen dikkatlice okuyun. Bu zincir uzun bir zincir olacak ve VİOP Nedir konusu tek bir zincirle sınırlı kalmayacak. Muhtemelen 4-5 zincir gelecek zamanla. Bunların hepsini Ders 1 – Ders 2 vs. diye siteye ekleyeceğim. Böylece sitede sağlam bir VIOP kaynağı olacak. Haftada 1 ders yapmaya çalışacağım.

Evet, VİOP Nedir? Açılımı Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası. 2005 yılında kuruldu. Bünyesinde çoğunlukla vadeli işlem sözleşmeleri alınıp satılıyor. Yani burası yine bir borsa, alıcıyla satıcının buluştuğu bir piyasa. Neden “çoğunlukla vadeli işlem sözleşmeleri alınıp satılıyor” dedim? Çünkü bu piyasanın bir de Opsiyon tarafı var. Ancak işlem hacminin çok çok küçük bir kısmını kapsıyor. Dolayısıyla, VIOP deyince sizin benim gibi yatırımcıların aklına, Vadeli İşlem Sözleşmeleri gelmeli.

VİOP Nedir – Sözleşmeler

Peki nedir bu Vadeli İşlem Sözleşmeleri? Bu sözleşmeler, spot piyasada dayanak varlık olarak tanımlanan varlıklardan türetilir. Değeri de aynı şekilde bu dayanak varlığa bağlı olarak oluşur. Hemen kafanız karışmasın, anlatacağım. Ancak anlatmaya devam etmeden önce spot piyasa ve dayanak varlık nedir, onu açıklayayım. Spot piyasa, hisse senedi, döviz, emtia gibi finansal varlıkların ANINDA (veya en geç 2 gün sonra) ve ANLIK PİYASA FİYATI ÜZERİNDEN tesliminin yapıldığı piyasadır.

Mesela, şu an #TUPRS’ın fiyatı 118.20. Siz de 1 lot #TUPRS aldınız. Paranız direkt broker’a gidiyor, 1 lot hisse senedi de size geliyor. İşte şu an spot piyasadan işlem yapmış oluyorsunuz. Ya da 1 dolar aldınız, doların fiyatı diyelim ki 5.90TL. Siz 5.90’ı bankaya veriyorsunuz. Karşılığında banka size 1 dolar veriyor. İşlem bitti, fiyat anlık, ticaret anlık, al-sat işlemi tamamlandı. İşte bu SPOT piyasadır. Dayanak varlık ise SPOT PİYASADA işlem yapabildiğiniz tüm varlıklardır (hisse senedi, döviz, altın vs.)

VIOP’ta ise bu dayanak varlıklardan TÜRETİLEN sözleşmeleri alıp satıyorsunuz. Piyasa SPOT değildir, anlık değildir, adı üstünde, VADELİDİR. Fiyatı da, teslimi de ilgili vadenin SON GÜNÜYLE alakalıdır. Ticaret anlık değildir, belli bir vadesi vardır. Mesela, #TUPRS örneğinden gidelim. #TUPRS’ın SPOT piyasada fiyatı 117.7 iken, Ekim vadeli (yani Ekim’in son günü vadeli) VIOP sözleşmesinin fiyatı 118.61. Kasım Vadeli fiyatı 120.02, Aralık vadeli fiyatı ise 121.81. (Bu yazıyı yazdığım tarihteki fiyatlarıdır) Resmi aşağıda:

Bu ne demek? Yani #TUPRS’ın Ekim’in son günü SPOT PİYASADA fiyatının 118.61 olması bekleniyor. Kasım’ın son günü SPOT PİYASADA fiyatının 120.02 olması bekleniyor. Ancak şu an (17 Ekim 2019’da) fiyatı 117.70. Vade yaklaştıkça fiyatlar buluşacak. (bu kısma sonra geleceğim). Siz de bu fiyat hareketlerinin sözleşme altına alındığı VIOP piyasalarında işlem yaparak bu fiyat farklılıklarından para kazanabiliyorsunuz. Yani özetle, VIOP, dayanak varlıkların belli vadeli sözleşmelerinin alınıp satıldığı bir piyasa.

VIOP’un BORSA’dan, VIOP sözleşmelerinin hisse senetlerinden temel farklı ÇİFT YÖNLÜ işlem yapılabilmesi. Çünkü Borsa’da SPOT piyasadan belli bir fiyatla bir adet hisse senedi alırsınız. Bir adet mülk sahibi olursunuz. Bu Mülk Pay Senedidir. Size aittir. VIOP’ta ise sözleşme alıp sözleşme satarsınız. Mesela #TUPRS’ın Ekim vade fiyatı 118.51. Ancak siz #TUPRS’ın Ekim vade son gün fiyatının 115.00TL olacağını düşünüyorsanız, sözleşmeyi 118.51’den satar, 115.00’den tekrar yerine koyarsınız (sattığınızı geri alırsınız).

Veya, #USDTRY’nin Ekim vadeli fiyatı 5.92TL ama siz Doların fiyatının Ekim vade son gün 6.10TL olacağını düşünüyorsanız, USDTRY Ekim Vade sözleşmesi 5.92’den alırsınız. Fiyat beklediğiniz 6.10’a gelince de satar, para kazanırsınız. VIOP’ta vadenin son gününe kadar beklemek zorunda değilsiniz, sözleşmelerde yükseliş öngörüyorsanız sözleşmeleri alıp, yükseliş gerçekleşince SATIP pozisyonunuzu kapatır, para kazanabilirsiniz. Ya da tam tersi, bir sözleşmede düşüş öngörüyorsanız, sözleşmeyi SATIP, düşüş olunca geri ALIP pozisyonu sıfırlayıp para kazanabilirsiniz. Dolayısıyla VIOP size çift taraflı işlem fırsatı verir. Trader’ı en çok çeken konusu budur. Son zamanlarda işlem hacmi bazı günler BIST’i bile geçmiştir.

Peki, Vadeli İşlem Sözleşmeleri hangileridir? Yani hangi hisse senetlerinde, hangi döviz paritelerinde, hangi endekslerde işlem yapabilirsiniz? Aşağıda VIOP’ta işlem yapabileceğiniz tüm sözleşmeleri listeledim, inceleyin:

Gördüğünüz gibi, Sanayi, Bankacılık ve BIST30 endeksinde ve bu endeksi oluşturan 30 büyük hisse senedinde, ayrıca önemli paritelerde ve kıymetli madenlerde işlem yapabilirsiniz. Yani Trader’lar için gayet yeterli sayıda sözleşme mevcut. Ancak tüm bunlar işleme açık diye, “hepsinde işlem yapmanız uygundur” diye bir şey yok. VIOP’taki en önemli şeylerden biri bir sözleşmedeki açık pozisyon sayısıdır. Yani o pozisyonun bir nevi işlem hacmidir, derinliğidir. Bir sözleşmede ne kadar fazla açık pozisyon sayısı varsa, sattığınızda o kadar kolay alıcı, aldığınızda o kadar kolay satıcı bulursunuz. Dolayısıyla, ben bu üstteki sözleşmelerin en fazla 10-15 adedinde işlem yapıyorum. Diğerlerine hiç bakmıyorum bile.

Bunların hepsine daha sonra gireceğiz. Bu ders VİOP Nedir dünyasına bir giriş oldu. Sizi tanıştırmış oldum. Daha anlatacak onlarca şey var. VİOP Nedir Dersleri bitince Teminat bedeli nedir, sözleşme büyüklüğü nedir, vadeler hangi tarihlerde, genel kurallar, açık pozisyon sayısı, kaldıraç vesaire vesaire hepsini anlamış olacaksınız. Ancak 22 tweet oldu bile, eğitimlerde 20 tweeti geçmemeye çalışıyorum. Dolayısıyla bu eğitimi burada sonlandırıyorum. Bunu VIOP’a Giriş Ders 1 olarak alın. Ders 2’yi de çok yakın zamanda hazırlayıp sizlerle paylaşacağım.

Dinlediğiniz için çok çok teşekkürler, lütfen bu yazıyı RT ve FAV ederek ve sitede toz alımına/bakımına destek olarak bana yardımcı olun. Öğrenme serüveniniz hiç bitmesin. İyi akşamlar, saygılar, sevgiler arkadaşlar.