VİOP Nedir Ders 3 – Kodlar, Vadeler ve Açık Pozisyon Sayısı

Arkadaşlar, selamlar. VİOP Nedir derslerinin üçüncüsüyle karşınızdayım. Öncelikle klasikleşen çağrımı yapmak istiyorum. Bu derslerin altında ciddi emek var, daha fazla kişiye yayılması mutlu ediyor beni. Siz de destek olmak istiyorsanız lütfen sitemi, twitter hesabımı arkadaşlarınızla, dostlarınızla, bu konuyla ilgilenen herkesle paylaşın.

Bildiğiniz gibi, VİOP Nedir Ders 1’de, VIOP’a şöyle bir giriş yapmış, kabasını almıştık. Nedir, ne zaman kuruldu, ne amaçla kullanılıyor, işleyiş mantığı, sözleşmeler vesaire. Eğer okumadıysanız lütfen önce Ders 1’i okuyun, tıklayın: VIOP Nedir Ders 1 – VIOP Nedir, Hangi Sözleşmelerde İşlem Yapılabilir?

VİOP Nedir Ders 2 asıl dananın kuyruğunun koptuğu yerdi. Teminatları, Kaldıraçları, Sözleşme Büyüklüklerini anlatıp bir kaç işlem örneği gösterdim. VIOP Nedir Ders 2’yi de BURAYA TIKLAYARAK okuyabilirsiniz. Şimdi VİOP Nedir Ders 3’te dananın kuyruğuna iyice asılacağız. Vadeler, Kodlar, dikkat edilmesi gereken şeyler, hepsini yazacağım.

Şimdi önce kodlarla başlayalım. Hep F_XU0301219’dur, F_XAUUSD0220’dir gibi kodlar görüyorsunuz. Muhtemelen “ne diyor abi bu, ne karışık bir kodlama yöntemi” diye geçiriyorsunuz içinizden. Evet, size katılıyorum. Bilmeyen için ziyadesiyle karışık. Halbuki hisse senetleri öylemi? #GARAN, #THYAO, #SISE. Sadece hisse senetlerinin kısaltmaları var. #VIOP’un kodlaması ise üç farklı kısımdan oluşuyor. Aşağıya bırakıyorum, grafiği iyice incelemenizi rica edeceğim. Bir sonraki tweette de açıklamasını yapacağım.

Resme iyice baktıysanız, bir #VIOP sözleşmesinin kodlaması 3 ayrı kısımdan oluşuyor. En baştaki F kodu standart kod. Futures anlamına geliyor. Yani Vadeli Sözleşme. (Dikkat: SPOT değil, vadeli sözleşme). Tüm kodlarda bu F_ vardır. Bazen O_ kodu görürsünüz. Bu da «Options» demektir. Yani Opsiyon sözleşmeleri. Ancak, önceden söylediğim gibi, Opsiyon kısmı VIOP’un çok çok az kullanılan kısmıdır. Orayı geçiyorum. Yani özetle, #VIOP’ta bizim işlem yapacağımız her sözleşmenin başında mutlaka F_ kodu olmalı.

Sonraki yeşil kısım, varlığın, sözleşmenin ismi. Burada işlem yapmak istediğiniz sözleşmenin ismi var. Hisse senediyse, hisse senedinin kısaltması, Parite ise kodu, altın ise XAUUSD, endeksse XU030 diye gider. İşlem yapılabilecek tüm varlıkların listesini tekrar paylaşıyorum:

Sonraki mavi ve siyah kısım ise sözleşmenin vadesini söylüyor. İlk iki rakam AY, son iki rakam YIL’dır. Yani eğer 0220 yazıyorsa, Şubat 2020’dir. 1219 yazıyorsa, Aralık 2019’dur. 0420 yazıyorsa, Nisan 2020’dir. Gayet basit değil mi? Şimdi buradan vadelere geçeceğim. Vadeler nedir, neden vadelere ihtiyaç var, bizim için hangi vadede işlem yaptığımız fark eder mi? Hepsine cevap vereceğim. Öncelikle bilmeniz gereken şey, her sözleşmenin, işlem yapabileceğiniz 4 farklı vadesi vardır.

Bu vadeler hisse senetleri için şöyledir: Bulunduğumuz Ay, Bir sonraki Ay, İki Sonraki Ay ve Yılın Son Ayı. Şu an 12. Aydayız. Her hisse senedinin, bu ayın son günü vadesi dolacak sözleşmesi vardır. Bu aynı zamanda YAKIN VADE ismiyle de geçer. İşlem hacimlerinin çok çok büyük bir kısmı bu YAKIN VADE diye tabir ettiğimiz, en yakın vadede oluşur. Herkes genelde bu vadede işlem yapar çünkü alıcısı satıcısı bol bir vadedir. Bu vade, ayın son gününe kadar açık kalır. Ayın son gününde vade uzlaşma fiyatından kapanır. Ya size kar-zarar yansıtılır, ya da kaç kontratınız varsa ÇARPI 100 kadar hisse senedini almak zorundasınızdır. Bu ne demek?

Diyelim ki F_GARAN1219 sözleşmesinden 10 kontrat longsunuz. Ayın sonunda aracı kurumunuz sizi arar, «işlemi kar/zarar hesabıyla kapatıp, hesabınıza yansıtalım mı, yoksa 10X100 hesabıyla toplam 1.000 adet GARAN’ı uzlaşma fiyatından almak ister misiniz?» diye. Eğer almak isterseniz 1.000 adet hisse senedi fiyatını yatırmanız gerekir. Yok istemezseniz, uzlaşma fiyatı üzerinden karınız zararınız hesaplanır ve hesabınıza yansıtılır. Anlatabildim sanırım değil mi? Eğer bu süreci yaşamak istemiyorsanız, yakın vadenin son gününe kadar işlemlerinizi kendinizin kapatması gerekir.

Dolayısıyla, eğer ayın son günlerindeyseniz, işlemlerinizi yakın vadeden değil, bir sonraki vadeden açmalısınız. Ayın 25’inde, GARAN Yakın Vade Short açmanın çok bir anlamı yoktur çünkü 5 gün içerisinde kapatmak zorundasınız. İşler istediğiniz gibi gitmezse zarar edersiniz. Ayın 20’sinden sonra bir sonraki vadede işlem açmak daha mantıklıdır. Genelde ayın son kısmına doğru tüm işlemler bir sonraki vadeden açılmaya başlanır. Böylece 1.5 aylık bir zamanınız olmuş olur. Buna dikkat edin, zorunlu olarak işleminizi kapatmak durumunda kalmayın.

Şimdi yukarıda anlattığım sistem Hisse Senedi sözleşmeleri içindi. Endeks için bu farklıdır. Endeks vadeleri yılın ÇİFT aylarına ayarlanmıştır. Yani endeksin vade sonları Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık aylarındadır. Ancak hepsi her daim açık değildir. Endeks için açık vadeler Yakın Vade (en yakın çift ayın son günü), Bir sonraki Çift ay ve Bir sonraki Çift Ay şeklinde ilerler. Kafanız karışmasın aslında çok basit, şöyle anlatayım:

Şu an Kasım ayındayız diyelim. Endeksin en yakın vadesi, en yakın çift aydır. Yani: Aralık. Şu an endeks sözleşmesinde işlem yapmak istiyorsanız en yakın vadeniz Aralık. Sonra Şubat 2020, sonra ise Nisan 2020 geliyor. Bir de 2020’ye geçince, Aralık 2020 eklenecek buna.

VİOP Nedir? Açık Pozisyon Sayısı

Şimdi son olarak Açık Pozisyon Sayısına (APS) ve önemine değineyim. Siz bir yatırımcı olarak, diyelim ki ASELS yakın vade sözleşmesinde 1 kontrat LONG pozisyon açtınız. Bu işleminizle, 1 adet açık pozisyon yaratmış olursunuz. SHORT da açsaydınız aynıydı. Yani açtığınız pozisyonun yönü fark etmez. Bir kontrat işlem açtığınız an bir adet açık pozisyon yaratıyorsunuz. Dolayısıyla, şu an güncelde, saat itibariyle açık olan tüm Short ve Long pozisyonlar, toplam APS’yi oluşturur.

APS’nin (ve dolayısıyla işlem hacminin) bir sözleşmede yüksek olması çok önemlidir. Nasıl hisse senetlerinde sığ hisselerden korkuyorsak, #VIOP’ta da APS’si düşük sözleşmelerden çekinmeliyiz. Çünkü yeterince hacmi olmayan sözleşmeler yeterince alıcı/satıcı barındırmaz. Yani, Long pozisyonunuzda terste kaldınız ve pozisyondan çıkmak istiyorsunuz. Çıkabilmek için 1 adet short pozisyon açmanız gerekiyor ki işlem sıfırlansın. Ancak kademelerde satıcı yoksa, satamazsınız. Satıcılı kademe bulana kadar yukarı çıkmanız gerekir.

Fazla uzatıp karıştırmayayım, #VIOP’ta işlem yapılan en hacimli sözleşmeler, BIST 30 endeks sözleşmesi, USDTRY sözleşmesi ve GARAN gibi, KCHOL, THYAO vs. gibi lokomotif hisselerdir. Çok fazla macera arayıp gidip XBANK’ta, XUSIN’de işlem yapmayın. Unutmayın VIOP iyi kullanılırsa size az teminatla çok sağlam işlem yapma imkanı verir. Ancak yukarıda saydığım tüm konulara dikkat etmeniz şarttır. Çünkü en ufak bir aksilikte çok terste kalabilirsiniz.

Evet, dostlar, yine bir sürü tweet, yine tahminimden uzun bir ders oldu. Umarım yararlandınız. Buraya kadar dayandıysanız tebrikler. VIOP konusuyla ilgili bir ders daha yapacağım, inşallah haftaya yetiştirebilirim. Selamlar, saygılar, iyi akşamlar herkese.