Arkadaşlar, selam. Kısa bir aradan sonra, hem Twitter hem de websitesi paylaşımlarıma devam ediyorum. Bu kısa arada başıma türlü talihsizlikler geldi, beni Twitter’dan takip edenler bilecektir. Eğer Twitter’dan beni takip etmiyorsanız da lütfen buraya tıklayarak takip edin. Bugünkü konumuz borsada yapılan hatalar serisine bir ekleme olacak.
Başlamadan yazmak gerekir, Borsa endeksimiz mini bir ralli yaptı ve nispeten de olsa etkili bir boğa piyasası yaşattı bizlere. Ben ve benim fikirlerime önem veren sevgili takipçilerim, bu boğa piyasasına bayağı hazırlıklı girmiştik. Bildiğiniz üzere Mayıs sonuna doğru, 24 Mayıs’ta endeks analizimi yapıp hem Twitter’dan, hem buradan paylaştım. Okumayanlar, kaçıranlar şu aşağıdaki linke tıklayarak okuyabilirler:
BIST100 Endeks Değerlendirmesi – Öncesi ve Sonrası
okumak için tıklayın!
Şimdi, bahsettiğim bu boğa piyasasının yatırımcılarda, traderlarda oluşturduğu sahte başarı illüzyonundan bahsedeceğim, zira denk geldiğim en büyük hatalardan birini de bu illüzyonun yol açtığı ve geri dönüşü olmayan psikolojiyle yapıyorsunuz.
Acı ama gerçek, şu an borsa ile ilgilenen, beni takip eden her 10 kişiden 6’sı, bir hadi bilemedin iki seneye, bu piyasaya ciddi bir para bırakarak uzaklaşacaklar bu piyasadan. Bu oran Viop’ta 10’da 7, Forex’te 10’da 8, varant’ta 10’da 9. Bakmayın 1 – 2 kazandığınıza, bu piyasanın en büyük illüzyonu budur. En büyük tuzağı “bu piyasadan kazanabiliyorum” dedirtmesidir. Bakın, Haziranın başından beri herkes kazanıyor. Ben yazıyorum, #sasa %10 diyorum, #vesbe %20 diyorum. Neden? Çünkü boğa pazarında herkes kazanır.
Bu işle uğraşan çoğu kişi de büyük hatayı bu boğa piyasasında yapar biliyor musunuz? Egosuna yenik düşen kişi bu zamanlarda düşer. Bu işle ilgilenen borsacı; mütevaziliği, öğrenciliği, öğrenmeyi, risk yönetimini, disiplini, psikolojiyi, stoplossu hep boğa piyasasında UNUTUR! Zanneder ki “bu işi çözdüm”. Zanneder ki “artık para kazanabiliyorum”. Zanneder ki “en büyük usta benim”. Sonra piyasa döner, illüzyon biter, gerçekler başlar. Boğa piyasasında bir önceki tweette bahsettiğim erdemleri unutanlar tokatları ard arda yemeye başlar.
Borsada Yapılan Hatalar Bitmez
İşin kötüsü, bunun hemen ardından, daha büyük bir hata yapılır. Piyasayla savaş başlar. Neden? Çünkü ego o boğa piyasasında büyümüş ve içinizdeki “her zaman öğrenmeye açık, karar değiştirebilen mütevazi tarafınızı” öldürmüştür. “ben bu işi öğrendim, biliyorum, hata yapamam” duygusu içinizde büyür. Bu da duygusal kararlar vermenize yol açar. Stoploss’u unutursunuz, paçal yapar, maliyet düşürürsünüz. Nasıl olsa piyasa dönecektir, değil mi? Çünkü pozisyonunuz doğrudur, piyasa yanlıştır (!).
Sonrası ne mi? Sonrası BOM! İnat edersiniz, son ana kadar dayanmaya çalışırsınız ancak egonuzun bir sınırı yoksa, paranızın bir sınırı vardır. Para biter, “bir daha mı? Tövbe” deyip borsacılar mezarlığında yerinizi alırsınız.
Bu piyasayla ilgili söylenmiş en güzel sözlerden birini sevgili Cenk Çoruh hocam söylemiştir, “bu piyasada kazandığınız ilk ciddi parayla bir araba alırsanız, bir sonraki sene bir ev kaybedersiniz”. Sözdeki derinliğe bakar mısınız? Anlatmak istediğim tam da bu. Eğer o 10 kişiden 4’ü olmak, yani bu piyasada sürdürülebilir kazanç sağlayan azınlıktan olmak istiyorsanız, mütevaziliği, öğrenciliği, araştırmayı, öğrenmeyi hiç bırakmayacaksınız. İşin psikolojisine, disiplinine, risk yönetimine çok daha fazla önem vereceksiniz.
Kolay yoldan zengin olmayı değil, sürdürülebilir disiplini, takip edilebilir sistemi kurmayı isteyeceksiniz. Sonuca değil sürece önem vereceksiniz. Bu işten para KAZANILIYOR! Ancak çoğunluğun değil, azınlığın yaptığını yapmalı ve o takip ettiğiniz azınlığı iyi seçmelisiniz.
Steve Burns babanın bir sözüyle bitireyim bu zinciri. “Be Humble, or market makes you humbled!”. İngilizcesi iyi olan biri çevirsin bunu, benim Türkçe’m o kadar iyi değil 🙂 Selamlar, iyi akşamlar.
Bu konular ilginizi çektiyse, sitede Borsada Yapılan Hatalar üzerine onlarca yazı var. Bir kısmını paylaşayım:
- Borsada Yapılan Hatalar Serisi: Kısa Yoldan Zengin Olma Hayali
- Borsada Yapılan Hatalar Serisi: İntikam İşlemi
- Borsada Yapılan Hatalar Serisi: İşlemlerinize / Kendinize Hedefler Koymak
Ya mütevazi olursunuz yada yok olursunuz çevirisi bu üstad 🙂
Siz mütevazi olmazsanız pazar sizi mütevazi yapmasını bilir 🙂
Eyvallah. Bazen Türkçe’m eksik kalıyor 🙂
Ya piyasayı öğrenirsin ya da piyasa sana kendini öğretir diyebiliriz 🙂
Bence bu yazı 3 aylık boğa piyasası yaşayan borsa istanbulun zayıflama emareleri gösterdiği bugünlerde mutlaka okunmalı.Çünkü bu ralli de çok araba alan oldu :=)
evler satilmaya baslamadi diye dusunuyorum henuz, yakin zamanda onlari da goruruz..